بزرگنمايي:

پیام فارس - شیراز- ساخت آزادراه شیراز- اصفهان در سال های گذشته همچنانکه کاهش مصرف بنزین و آلودگی هوا در اثر کوتاه شدن مسافت این دو کلانشهر را نوید داده، مباحثی درباره آثار زیست محیطی این طرح عمرانی را در افکار عمومی مطرح کرده است.
در این زمینه، مباحثی همچون نابودی جنگلها و تخریب مراتع مطرح شده و مباحث مربوط به آلودگی هوای شهر شیراز به دلیل قرار گرفتن آزادراه در مسیر وزش بادهای غالب به آن افزوده شده است.
انتشار نقشه ای با این موضوع توسط یکی از اعضای شورای شهر شیراز به یکی از مطالب پرمخاطب در شبکه های اجتماعی تبدیل شده است.
این آزادراه که هم اینک به عنوان مهمترین پروژه عمرانی در استان فارس از آن یاد می شود، در زمان بهره برداری می تواند تکمیل کننده کریدور شمال به جنوب شبکه آزاد راهی کشور باشد.
انجام مطالعات اولیه این پروژه به سال 1352 باز می گردد که به دنبال پیروزی انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی، روند ساخت آن متوقف شد. عملیات ساخت این طرح در سال 1389 آغاز شد و تا پاییز 1394، حدود 15 درصد پیشرفت فیزیکی داشت که نشان از ساخت سالانه سه درصد از این طرح داشت.
عملیات ساخت این طرح با مشارکت وزارت راه و شهرسازی (کارفرما معاونت ساخت و توسعه آزاد راهها) (50 درصد) و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (50 درصد) در حال اجرا است
طول آزاد راه شیراز – اصفهان 217 کیلومتر است که با اجرای آن فاصله کنونی 470 کیلومتری بین این دو شهر 134 کیلومتر کاهش می یابد که این به معنای کاهش 2 ساعته زمان سفر است.
استاندار فارس، اسماعیل تبادار در بهمن ماه سال گذشته در جلسه بررسی مسائل آزاد راه شیراز- اصفهان کاهش مصرف سالانه 18 میلیون لیتر سوخت و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی را در زمره مهم‌ترین مزایای ساخت این آزادراه به شمار آورد.
** باد غالب یا ساز مخالف
با این وجود، طی چند روز گذشته، مهدی حاجتی یکی از اعضای شورای شهر شیراز در فضای مجازی با به اشتراک گذاشتن نقشه‌ای که جهت وزش باد‌های غالب شیراز را به تصویر می‌کشد، اظهار داشت: با احداث این بزرگراه باد، آلودگی ناشی از تردد خودرو‌ها را روانه شهر شیراز می‌کند و باعث آلودگی هوای این کلانشهر خواهد شد.
باد غالب بادی است که عمدتاً در مسیری مشخص می‌وزد.
حاجتی در این باره به خبرنگار ایرنا توضیحات بیشتری ارائه کرد: این آزادراه در حال حاضر با بیش از 70 درصد پیشرفت فیزیکی تا دو راهی روستای قلات شهرستان شیراز کشیده شده است و در ادامه باید برای دسترسی به استان های جنوبی از کنار شهر شیراز رد شود؛ بر این اساس کمربندی حسینی الهاشمی نقطه اتصال این آزادراه به ‌شیراز است.
این عضو شورای اسلامی شهر شیراز ادامه داد: در نقشه‌ای که منتشر کرده‌ام مسیر تردد کامیون‌ها و خودرو ها به صورت طولی و درست در جهت وزش باد‌های غالب شیراز است که به سمت پهنه شهری می‌وزد؛ بر این اساس به جز موضوع تخریب گسترده منابع طبیعی در مسیری که به تنگ‌سرخ منتهی می‌شود، آلودگی و حرارت ناشی از تردد خودرو‌ها و کامیون‌ها در مسافتی 80کیلومتری به سمت شهر شیراز هدایت خواهد شد.
این عضو شورای شهر شیراز با بیان اینکه این مسائل در جلسه های استانداری فارس مطرح شده است، بیان داشت: در این جلسه ها از اداره راه و شهرسازی فارس درخواست شد که پیوست زیست‌محیطی این طرح را ارائه دهد و در آن اعلام کند که احداث این آزادراه چه اثری بر هوای شهر و دمای آن دارد.
حاجتی با اشاره به اینکه پیوست زیست محیطی این طرح تاکنون ارائه نشده است، گفت: معتقدم اگر این طرح پیوست زیست محیطی داشته باشد، تنها برگه‌ای برای خالی نبودن عریضه است و هیچ محاسبات و برآورد دقیقی ندارد.
وی همچنین اعلام کرد که در این زمینه مکاتباتی با سازمان محیط زیست کرده است و خواهان اعلام نظر کارشناسی این سازمان درباره نقشه ارائه شده و آلایندگی آزادراه شیراز- اصفهان شده است.
این عضو شورای شهر با بیان اینکه در طرح اولیه برای این پروژه مسیر دیگری مشخص شده بود، عنوان داشت: بخشی از مسیر پیرامونی این آزاد‌راه مستعد افزوده شدن به پهنه شهری است و در آینده‌ای نه‌چندان دور ساخت و سازهایی در این نقطه صورت می‌گیرد و باعث بروز مشکلاتی در خدمات رسانی به این نواحی نیز خواهد شد.
** مشکلی نیست
به گفته یک کارشناس سازمان هواشناسی کشور، باد غالب شیراز باد شمال غربی است که از نواحی یاد‌شده و مشخص در نقشه عبور می‌کند.
عبدالکریم جامع با بیان اینکه تردد خودرو‌ها در آزاد‌راه، خود، موجب ایجاد باد می‌شود، گفت: همین موضوع باعث می‌شود تعدیلی در جا‌به‌جایی هوا ایجاد شود و اثرات آلودگی هوا چندان پایدار نماند.
این کارشناس هواشناسی ادامه داد: در خیابان ها ساختمان‌های بلند محیط را محدود می‌کنند و باعث آلودگی می‌شود؛ اما در خارج از شهر که جاده در محیطی فراخ قرار دارد، آلودگی حاصل از تردد خودرو‌ها چندان اثر سوئی بر میزان آلایندگی هوا نخواهد گذاشت.
** فاصله 40 کیلومتری آزادراه با شیراز
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس نیز در گفت‌و‌گو با ایرنا بیان داشت: این اتوبان شمال استان را به جنوب آن متصل می‌کند؛ بنابراین از هر مسیری که کشیده شود، در محل عبور باد غالب قرار می‌گیرد و این مساله تنها منحصر به مسیر یادشده نیست.
سعید محمودی ادامه داد: جهت وزش باد غالب در موضوع احداث اتوبان‌ها شاخص نیست و بررسی نمی شود و این موضوع تنها درباره کانون‌هایی اهمیت دارد که ثابت هستند؛ برای مثال آلودگی ناشی از کارخانه‌ها یا مرغداری‌ها با وزش باد ممکن است منجر به آلودگی هوای مناطق اطراف شود؛ اما درباره اتوبان‌ها که خودرو‌ها در آن حرکت می‌کنند و خود باعث ایجاد باد می‌شوند نمی‌توان درباره تاثیر باد غالب سخن گفت و اثرات آن را بر آلودگی بررسی کرد.
وی تاکید کرد: آلایندگی ناشی از ساخت آزاد راه اجتناب ناپذیر است و تنها راهی که آلودگی ایجاد نشود این است که آزاد راهی احداث نشود. این اتوبان ها در نقاطی که به شهر نزدیک می شوند، در هر صورت ایجاد آلودگی می کنند؛ اما آلودگی ناشی از تردد خودرو‌ها در اتوبان‌ها و در فاصله‌ای 40 تا 50 کیلومتری از شهر، نمی‌تواند هوای شهر را تحت تاثیر قرار دهند.
البته مدیرکل حفاظت از محیط زیست فارس ادامه داد: این آزادراه به شدت تخریب گر طبیعت است و وجود آن برای محیط زیست مناسب نیست؛ اما نمی‌توان درباره آلودگی ناشی از وزش باد غالب چنین چیزی گفت.
وی افزود: آسیب اتوبان‌ها به محیط‌زیست مربوط به تخریبی است که عملیات عمرانی احداث جاده در طبیعت ایجاد می‌کند و با شرایط کنونی که شاهد کمبود بارش‌ها و تخریب زیستگاه ها و جنگل‌ها هستیم، احداث این اتوبان ضرر‌های جبران‌ناپذیری به طبیعت وارد می‌کند.
محمودی ادامه داد: تلاش سازمان حفاظت از محیط زیست بر این است که احداث اتوبان با کمترین آسیب زیست محیطی صورت گیرد و از آنجا که هزینه پروژه‌های راهسازی بسیار سنگین است، سعی می‌کنند کوتاه ترین مسیر ممکن را انتخاب کنند که گاه منجر به تخریب زیادی در طبیعت می‌شود و ما از این بابت موافق نیستیم اتوبان‌ها در مسیر جنگل‌ها و مراتع قرار گیرند.
این مقام مسئول درخصوص احداث آزادراه شیراز- اصفهان گفت: این آزاد‌راه در برخی مسیر‌ها باعث تخریب جنگل‌ها می‌شد که با مخالفت سازمان حفاظت از محیط زیست قرار شد مسیر تغییر کند و این میزان تخریب از حدود 20درصد به 5درصد که حداقل آسیب است،‌ کاهش یابد که در این خصوص هنوز طرح نهایی نشده است.
وی افزود: طرح این بزرگراه پیش از این در اختیار سازمان حفاظت از محیط زیست قرار گرفت و ایرادات آن بررسی شد؛ ‌همچنین جلسه‌ای در تهران به همین منظور برگزار شد و سعی کردیم مشکلات موجود را تا جای ممکن حل کنیم؛ افزون بر این نظر سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز درخصوص برخی نقاط که به منابع آبی مربوط بود، گرفته شده است و در هر صورت بر روی این طرح بررسی کارشناسی صورت گرفته است.
** پرهیز از طرح اظهارات غیرکارشناسی
نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی نیز درباره مطالب مطرح شده پیرامون آلایندگی آزادراه شیراز-اصفهان و تاثیرات زیست محیطی آن بر کلانشهر شیراز گفت: برخی اظهارنظرهای مسئولان، غیرکارشناسی است و جای سوال دارد که آزادراهی که از کنار شیراز عبور می کند چگونه می تواند آلایندگی برای این شهر ایجاد می کند.
مسعود رضایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: متاسفانه بسیاری از اظهارنظرها شعاری است و ارتباطی با واقعیت و نظر متخصصین امر ندارد.
وی ادامه داد: اگر تاثیرات مخرب و زیست محیطی آزادراه شیراز-اصفهان بر کلانشهر شیراز کارشناسی شده و از زبان متخصص این حوزه جاری شود قطعا وظیفه همه مسئولان استان است که جلوی احداث آن را بگیرند.
وی یادآور شد: نباید با اظهارنظرهای غیرکارشناسی ذهن جامعه را آلوده کنیم زیرا تاثیرات مخربی در جامعه به دنبال خواهد داشت.
بدون تردید بهره برداری از آزادراه شیراز – اصفهان خبر خوشی نه تنها برای مردم دیار فارس بلکه برای استان های جنوبی کشور خواهد بود که از این آزادراه برای دسترسی به مرکز کشور بهره گیرند. امید است دغدغه های فعالان زیست محیطی نیز در بستر کارشناسی طرح و راهکارهای مورد نیاز برای رفع آنها اتخاذ شود تا این طرح به عنوان مهمترین طرح اقتصاد مقاومتی استان فارس، به عنوان طرحی الگو با رعایت جوانب توسعه پایدار شناخته شود.
7375 / 2027
گزارش از سیده سمیرا متین نژاد