بزرگنمايي:

پیام فارس- هیات وزیران در جلسه 12 دی ماه، عنایت اله رحیمی را به عنوان استاندار فارس برگزید تا وی به عنوان شانزدهمین استاندار این استان در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی مدیریت ارشد استان را برعهده گیرد.
رحیمی یک روز پس از انتخاب خود به این مسئولیت، از همگان خواست که از نصب هرگونه بنر تبریک و درج آگهی در نشریات و خرید گل و شیرینی خودداری کنند و اظهار داشت: نظرات سازنده تمام عزیزان، بزرگترین هدیه ای است که در راستای رفع موانع و تنگناهای موجود و دستیابی به توسعه پایدار استان، با کمال افتخار دریافت می‌کنم.
در این میزگرد تخصصی، رهیافت ها و نسخه کم هزینه برای شتاب بخشی به توسعه استان فارس مورد بررسی قرار گرفت، استانی که ظرفیت ها و چالش های در هم تنیده ای در حوزه های صنعت، کشاورزی و گردشگری دارد.

** مشکلاتی که با تغییر دولت ها حل نشده است
استاد مدیریت و رئیس پردیس بین‌الملل دانشگاه شیراز با بیان اینکه نیروی محرکه اقتصاد، صنعت، کشاورزی و گردشگری است، گفت: با توجه به گزار‌ش‌ها و خروجی برنامه‌ها در می‌یابیم که خلاهای گسترده‌ای در هر یک از این حوزه ها وجود دارد و این امر درنرخ بالای بیکاری در استان فارس نمود یافته است.
دکتر پیام شجاعی اظهار داشت: بخشی از مشکلات به سیاست های کلی کشور مربوط است؛ با این حال مسائلی نیز استان را دست به گریبان کرده است و با تغییر دولت‌ها نیز حل نشده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: شهرک صنعتی با انبوه صنایع ورشکسته و ناکارآمد، تعدادی زیادی بیکار به استان تحمیل می‌کند؛ همچنین در سایر زمینه‌های اشتغال‌زایی نیز ناکارآمدی به چشم می خورد و با وقوع مسائلی همچون خشکسالی و ناکارایی سیستم‌های کشاورزی، عده‌ای از شهرستان‌های اطراف به شیراز مهاجرت می‌کنند و به آمار بیکاری افزوده می‌شود.
شجاعی مهم‌ترین مشکلات استان را در زمینه توسعه، درصد بالای بیکاری با وجود جمعیت جوان بسیار دانست و گفت: روز به روز بر وخامت این وضع افزوده خواهد شد و باید در این زمینه چاره‌ای اندیشید که البته، راهکار حل این معضلات توجه به توانمندی‌ها و پتانسیل‌‌هایی است که در استان وجود دارد.

** فضای کسب و کار در فارس وضعیت نامطلوبی دارد
استاد اقتصاد دانشگاه شیراز نیز موانع توسعه استان را وجود برخی مشکلات اساسی در استان و نیز کشور عنوان کرد و گفت: در حوزه ملی تقریبا همه قوانین و مقرراتی که در کشور وجود دارد، در راستای حمایت از فعالیت‌های غیرمولد اقتصادی است که ارزش افزوده و اشتغال‌زایی اندکی دارد.
دکتر روح‌الله شهنازی برای نمونه به فعالیت‌هایی مانند دلالی اشاره کرد و گفت: اگر فردی بخواهد وارد این حوزه شود، هیچ مشکلی نخواهد داشت؛ اما درزمینه اقتصاد مولد با انواع و اقسام مقررات دست و پا گیر مواجه است.
وی با بیان اینکه تا این معضل حل نشود، دیگر مشکلات به قوت خود باقی می‌ماند، بیان داشت: این مشکل فضای کسب و کار نام دارد که به صورت عمومی حاکم است و متاسفانه در فارس در مقایسه با متوسط کشور وضعیت بدتری دارد. در استان‌های اصفهان و یزد به لحاظ فضای کسب و کار وضعیت بهتری حاکم است؛ در حالیکه بنگاه های اقتصادی یا سرمایه‌گذاری‌ها در فارس محدودترند و باید زمان بیشتری را برای پیشبرد امور طی کنند.
مدیر بودجه و تشکیلات دانشگاه شیراز ادامه داد: در پژوهشی از 300 سرمایه گذار، مشکلات حوزه سرمایه‌گذاری را جویا شدیم، اولین مشکل به زعم آن‌ها سیستم و شبکه بانکی بوده است و در استان فارس، بی ثباتی در قیمت مواد اولیه، عدم ثبات نرخ ارز، بروکراسی و تشریفات غیرضروری در اولویت این مشکلات بوده‌اند.
وی افزود: فارس در حوزه‌های فعالیت‌های الکترونیکی و خدمات بهداشت و درمان در کشور توانمندی بسیاری دارد؛‌ همچنین در زمینه صنایع تبدیلی کشاورزی نیز می‌تواند پیشگام باشد که هیچ گاه به این ظرفیت اشاره نشده است.
شهنازی با بیان اینکه عمده محصولات کشاورزی استان فارس به صورت خام به استان‌هایی همچون تهران، اصفهان و البرز صادر می‌شود، اظهار داشت: محصولات خام در این استان‌ها به مواد غذایی بدل می‌شود و بدین‌ترتیب ارزش افزوده ایجاد می‌شود و منفعت بسیاری را فراهم می‌آورد.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه نسبت سپرده به تسهیلات در استان فارس در مقایسه با دیگر نقاط کشور بسیار بالاست، ادامه داد: از همین رو تسهیلات سپرده ‌ها به خود استان باز نمی‌گردد و در خارج استان سرمایه گذاری می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در دولت‌هایی که دموکراسی غیرحزبی حاکم است، سیاست‌ها برای حداکثر کردن منافع بلندمدت جامعه نیست، ابراز داشت: در دولت غیرحزبی اهداف براساس عوام‌فریبی و رضایت کوتاه‌مدت شکل می‌گیرد، در این شرایط، اگر بخواهیم سیاست‌ اقتصادی موفقی داشته باشیم با فشار به مدیران به نتیجه نمی‌رسیم.
وی افزود: اگر بخواهیم استراتژی توسعه اقتصادی داشته باشیم باید در زمینه نگرش مردم سرمایه‌گذاری کنیم و آگاهی آنان را افزایش دهیم تا آن‌ها به صورت عمومی از مسئولان درخواست کنند.
شهنازی با بیان اینکه اجرای استراتژی اقتصادی بدون عبور از مسیر رسانه دست نیافتنی است، خاطرنشان کرد: اگر اراده و خواستی عمومی برای پیگیری و تاکید بر ظرفیت‌های توسعه‌ای وجود نداشته باشد هیچ سند توسعه‌ای به سرانجام نخواهد رسید.

** مهاجرپذیری، فرصت و تهدید
همچنین رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز در میزگرد ایرنا از مهاجرخیز بودن فارس با عنوان متغیری مهم یاد کرد که می‌تواند فرصت توسعه برای استان ایجاد کند؛ چراکه ثروت‌های جنوب کشور را به سمت شیراز سرازیر می‌کند.
دکتر ابراهیم عباسی از سوی دیگر این موضوع را تهدید نیز برشمرد و افزود: گسترش بیش از حد شیراز و ایجاد شهرک‌ها در اطراف مرکز استان نیز به مثابه تهدید این موضوع شناخته می‌شود.
وی با بیان اینکه فارس از دو هویت ملی و باستانی و مذهبی برخوردار است، بیان داشت: جداسازی این دو هویت برای استان آسیب‌زاست و باید بتوان از این دو نماد به صورت ترکیبی بهره برد و در هر دو بعد فعالیت کرد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه شیراز تاکید کرد: پیش از انقلاب هویت مذهبی استان فراموش شد و امروز هویت ملی آن و اگر می‌خواهیم مسائلی مانند 7 آبان ایجاد نشود، باید به هر دو بعد هویتی استان توجه کنیم.
عباسی با بیان اینکه شکاف‌های قومی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در فارس وجود دارد، گفت: با توجه به این نکته چنانچه مدیریت منازعات قومی در استان به‌درستی صورت نگیرد، به تهدید بدل می‌شود؛ از سوی دیگر می‌توان از این مساله درراستای همبستگی بهره جست و این تهدید را به فرصت بدل کرد.
این پژوهشگر علوم سیاسی گفت: مدیریت ارشد استان باید شکاف‌های قومیتی و مذهبی را به فرصت تبدیل و در مسیر توسعه از آن بهره گیرد
وی با بیان اینکه استان فارس در زمره پنج استان برتر در تولید ناخالص داخلی کشور است، گفت: پیش از فارس استان‌های تهران و خوزستان و پس از آن خراسان رضوی و اصفهان قرار دارند؛ با وجود این سهم بزرگ، جایگاه اقتصادی فارس هنوز در کشور برجسته نشده است؛ چراکه فعالیت‌ها به سمت صنعتی‌شدن و اشتغال‌زایی سوق داده نشده است و به اندازه سهمشان جایگاه کسب نکرده‌اند.
عباسی با اشاره به پیشینه فارس در فعالیت‌های اقتصادی مولد از افرادی همچون محمدرحیم متقی ایروانی یاد کرد که سرمایه‌دار بزرگ ایرانی و بنیانگذار کفش ملی بود و صادرات کفش او به خاورمیانه بسیار رونق داشت.

** تغییر نگرش ها، راهکار توسعه فارس
در ادامه این میزگرد تخصصی، عضو هیات امنای دانشگاه شیراز بحث درخصوص توسعه استان را نیازمند نگاه از بالا به وضعیت و مقایسه آن با دیگر مناطق و دانست تا بتوان مبنای نگاه توسعه در استان را یافت.
دکتر سید علی اکبر صفوی با اشاره به موج چهارم یا انقلاب چهارم صنعتی در همه ابعاد آن، گفت: امروز در دنیا نگاه شبکه‌ای و مبتنی بر تحولات فناری حاکم است که ماهیت شغل و تولید ثروت‌ و... را متفاوت کرده است.
وی افزود: امروز برندهای بزرگ دنیا دیگر تعیین‌کننده نیستند، بلکه یک برند ساده، انعطاف‌پذیر و شبکه‌ای می‌تواند به راحتی ظهور کند و محوری باشد؛ چراکه ماهیت نگاه توسعه‌ای تغییر کرده است.
صفوی نگاه توسعه‌ای امروز را مبتنی بر دیدگاه علمی و حرکت آگاهانه اعلام کرد و بیان داشت: سرعت تحولات اجتماعی و تکنولوژیک وعلمی اگر در گذشته هر پنج سال تا ده سال بود، امروز به ماه و سال رسیده است؛ به همین قیاس اگر آینده‌نگری پیش از این برای پنج سال در نظر گرفته می‌شد و ارزش داشت، امروز باید به عنوان نگاه و بودجه جاری مدنظر قرار گیرد؛ چراکه آینده بسیار نزدیک است.
وی افزود: با وجود فضای آزاد تبادل اطلاعات در دنیای امروز، هرکس گمان کند می‌تواند جلوی تبادل اطلاعات را بگیرد یا کاملا نادان است یا آگاهانه به قصد کسب منافع زور ورزی می‌کند.
استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه شیراز در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: ایران در مقایسه با دیگر کشور‌های درحال توسعه یا توسعه یافته‌ از ظرفیت‌‌ها و حداقل‌های توسعه در حوزه‌های گوناگون برخوردار است.
وی افزود: در این میان موانعی بر سر راه توسعه وجود دارد که یکی از آن‌ها نوع نگاه ما به ظرفیت‌سازی و عدم استفاده درست از توانمندی‌هاست.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با اشاره به اهمیت توجه به ظرفیت‌های علمی، گفت: دانشگاه شیراز پیش از انقلاب تنها دانشگاه بین‌المللی ایران بود. در آن زمان ظرفیت تاریخی، زیبایی، آب و هوا و فناوری یک چهارم دانشجویان این دانشگاه را از دیگر کشور‌ها به ایران می‌کشاند و بر این عناصر سرمایه‌گذاری بیشتری می‌شد.
صفوی عنوان کرد: در دولت هفتم و هشتم منطقه ویژه علم و فناوری در فارس تعریف شد و همه فعالیت‌ها حول محور علم صورت می‌گرفت و در دولت نهم و دهم نیز ایجاد منطقه ویژه انرژی، نفت و گاز مد نظر قرار گرفت که مشاوران و متخصصان و مهندسان را در فارس گرد هم جمع کرد و همه این‌ها نشان‌دهنده ظرفیت‌هایی ثروت آفرین است که حتی می‌توان با آن کشور را اداره کرد.
وی افزود: اینکه چرا این امر تاکنون محقق نشده است، به دلیل مشکل ما در نگاه به دنیا، نگاه علمی و بی توجهی به فضای آزاد تبادل اطلاعات است.
صفوی با ذکر مثالی خاطرنشان کرد: از دیرباز توجه به بخش کشاورزی اولویت فارس بوده است؛ اما آیا امروز که با بحران آب مواجهیم باید کشاورزی را تعطیل کنیم؟ پاسخ خیر است؛ چراکه کشاورزی همچنان می‌تواند اولویت باشد.
استاد دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه اولویت در کاشت محصول باید تغییر یابد، گفت: به جای محصولاتی همچون برنج و گندم در سال گذشته طرح کاشت زعفران را در کامفیروز با یکی از دانشجویان مقطع دکترای باغبانی اجرا کردیم که بسیار سودآور بود.
صفوی افزود: علاوه بر اینکه پیاز زعفران پس از کاشت، با گذر زمان ارزش بیشتری می‌یابد و خود ثروتی در زیر خاک به شمار می‌رود، کاشت آن نیز بسیار ثمرده بوده است و می‌تواند جایگزینی مناسب برای محصولات پر آب باشد.
وی با اشاره به دیگر ظرفیت استان فارس در حوزه گردشگری عنوان کرد: از ثروتی همچون تخت جمشید که در جهان بی‌نظیر است به درستی بهره‌برداری نمی‌شود. در نهایت تاسف درهای این مجموعه ساعت 6 عصر بسته می‌شود؛ در حالیکه این بنا در شب می‌تواند جذابیتی صدچندان داشته باشد و خود، به افزایش بهره‌وری آن یاری رساند.
استاد دانشگاه شیراز تاکید کرد: همه موارد یادشده نشان می‌دهد ظرفیت وجود دارد؛ اما در درجه اول باید نوع نگرش تغییر کند.
صفوی با بیان اینکه در کشور‌های دیگر، چون سیاستمداران باید به رسانه پاسخگو باشند، به اتاق فکری قوی نیاز دارند، بیان داشت: فضا در کشور ما گروهکی است؛ نه رقابتی و بر این اساس من هیچوقت پاسخگوی اعمالم نیستم.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز افزود: برهمین اساس مدیر ارشد استان باید با برخورداری از نگاهی توسعه‌ای، دیدگاه‌های متحول‌کننده دنیای امروز را نیز بشناسد و آن‌ها را برای توسعه استان به کار گیرد.

** توجه به علم، راهکار توسعه فارس
همچنین استاد مدیریت آموزشی و مدیر دفتر نظارت و ارزیابی دانشگاه‌های استان فارس نیز بر ضرورت توسعه و مدیریت آموزش عالی در استان اشاره کرد و گفت: توجه به اقتصاد علم و فناوری یکی از راهکار‌های توسعه‌ای فارس محسوب می‌شود.
دکتر قاسم سلیمی با بیان اینکه یکی از موضوعات اساسی کشور در برنامه‌های توسعه‌ای توجه جدی به اقتصاد دانش بنیان است، اظهار داشت: مبنای برنامه چهارم توسعه دانش بنیانی و دانش‌محوری بوده است که در برنامه‌های پنجم و ششم نیز ادامه داده شد و به‌ویژه در اقتصادهای در حال توسعه مهم است.
وی نقش دانشگاه‌ها و مراکز علمی، فناوری و نوآوری را در تحقق سیاست‌های اقتصاد دانش بنیان بسیار برجسته توصیف کرد و گفت: این مهم با رویکرد سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند موفقیت‌های بسیار را به همراه داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با بیان اینکه در سال های گذشته بحث‌های دقیقی در حوزه اقتصادی مطرح شده، به فرمایشات مقام معظم رهبری درخصوص اقتصاد مقاومتی اشاره کرد.
سلیمی ادامه داد: در ساختار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دو برنامه درراستای اقتصاد مقاومتی تبیین شده است که یکی از آنها، ارتقای پنج دانشگاه برتر کشور به تراز بین المللی است و دیگری آمایش آموزش عالی است.
وی با بیان اینکه دانشگاه شیراز برای دستیابی به تراز بین‌المللی تلاش می ‌کند و وزارت علوم نگاه ویژه‌ای به این موضوع دارد، افزود: آمایش آموزش عالی به‌مثابه ضرورتی مهم در کشور مد نظر است و استان فارس نیز در این زمینه با نگاهی کارامد وارد شده است.
استاد مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز عنوان کرد: اگر قائل هستیم که اقتصاد ما می‌تواند دانش‌بنیان باشد، سیاست‌گذاری در حوزه علم فناوری و نوآروی در هر استان اهمیتی ویژه می‌یابد.
سلیمی گفت: چنانچه توجه به اقتصاد دانش‌بنیان در بعد اجرایی نیز عملیاتی شود، بهره‌های بسیاری برای هر استان و منطقه به ارمغان خواهد آورد و ما در این زمینه برخی نقاط قوت و ضعف‌ها داریم؛ اما فرصت‌هایمان بسیار زیاد است تا آنجا که می‌توان از آن به مثابه یکی از محورهای توسعه استان یاد کرد.
وی با اشاره به فعالیت افزون بر 200 مرکز آموزش عالی، مراکز و موسسات پژوهش و فناوری در استان فارس، تاکید کرد: از منظر آمایشی شاید به این نگاه برسیم که توسعه کمی این مراکز در استان فارس به ثمر رسیده و امروز باید این مراکز را ساماندهی کرد.
مدیر دفتر نظارت و ارزیابی دانشگاه‌های استان فارس اظهار داشت: آمایش آموزش عالی باید براساس قابلیت‌ها و توانمندی‌های هر منطقه باشد و در این میان، متمرکز کردن ظرفیت‌ها ضروری است و امروز باید در عرصه کیفیت این مراکز را متحول کرد؛ هرچند این موضوع به معنای حذف و از بین بردن مراکز آموزشی نیست، بلکه طرحی در راستای همگرایی مراکز توسعه علم و فناوری است.
در مقطع کنونی که هیات دولت، پس از 2 دوره سکانداری استانداران غیربومی، استانداری بومی برای فارس برگزیده است، انتظار می رود ظرفیت ها و توانمندی های بخش های مختلف بیش از گذشته در مسیر توسعه استان قرار گیرد تا شتاب بخشی در گره گشایی از مشکلات را شاهد باشیم.