بزرگنمايي:

پیام فارس -  افزایش نرخ ارز، قیمت کاغذ را نیز به صورت صعودی بالا برد تا آنجا که هر کیلو کاغذ مطبوعات گاه تا 6برابر گران‌تر شد؛ افزون براین، بالارفتن قیمت زینک و نایاب شدن آن نیز بسیاری از مطبوعات را به‌ویژه در شهرستان‌ها با مشکل مواجه کرده است؛ مشکلاتی از جنس غم نان و بیم بیکاری.
یک سال و نیم است که بحران کاغذ آرام و قرار از روزنامه‌ها گرفته است. از آذر 96 وقتی که اعلام شد کاغذ و مقوا 25درصد گران می‌شود تا به امروز که بخش فرهنگی کشور و به تبع آن مطبوعات چنان دچار مشکل کمبود یا گرانی کاغذ شده‌اند که رهبر معظم انقلاب در سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دستور پیگیری دادند و اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری نیز تاکید کرد که باید با مفسدان اقتصادی در این حوزه برخورد جدی شود و کاغذ با ارز 4200 تومانی ارائه شود.
دریافت 23 میلیون یورو ارز دولتی توسط برخی افراد و عدم تخصیص آن به کاغذ، احتکار و فساد گسترده در این زمینه نشان می‌دهد دولت بموقع متوجه مشکلات ناشی از کمبود و گرانی کاغذ شد؛ اما برخی افراد از این وضعیت سوءاستفاده کردند و گرهی را که روزی می‌شد با دست باز کرد، چنان کور کرده‌اند که امروز به دشواری با دندان باز می‌شود.
در اردیبهشت‌ 98، وزیر صنعت، معدن و تجارت به احتکارکنندگان و فروشندگان کاغذی که ارز 4200 تومانی دریافت کردند اما کاغذ را در بازار آزاد با قیمت‌های نجومی فروختند هشدار داد که شاهد برخورد جدی خواهند بود.
گفته شده که هم‌اکنون نیز وضعیت بسیاری از واردکنندگان کاغذ در دست بررسی است.
باآنکه بحران کاغذ به ویژه برای مطبوعات، امری ملی است، مطبوعات شهرستانی نگران هستند که حتی با ترخیص حدود 10هزار تن کاغذی که در گمرک مانده است و نیز واردات 30هزار تن کاغذ دیگر، درصورت نبود نظارت کافی و عدم تخصیص عادلانه سهمیه به روزنامه‌هایی که خارج از پایتخت چاپ می‌شوند، بحران همچنان ادامه یابد و دیگر قادر به چاپ نباشند.
پیمان بهادری مدیرمسئول و صاحب امتیاز روزنامه افسانه شیراز  معتقد است که وضعیت کاغذ مطبوعات جدا از وضعیت اقتصادی کشور نیست و متاثر از گرانی همه کالاهای اساسی و مواد اولیه کارخانه‌هاست.
وی ادامه داد: از آنجا که گرانی و کمبود کاغذ بخش فرهنگ را مستقیماً تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد، تبعات نامطلوبی بر همه سطوح جامعه خواهد داشت.
بهادری با بیان اینکه در بسیاری از کشورها روزنامه‌ها با قیمت‌های بسیار نازل و حتی رایگان به ارائه می‌شود تا مردم را مجبور به مطالعه کنند، اضافه کرد: وضعیت نامطلوبی که هم‌اکنون در حوزه نشر و چاپ و مطبوعات وجود دارد باعث می‌شود حتی تعاملات اجتماعی و سیاسی و اقتصادی نیز دچار مشکل شود.
** کاغذ کجا رفت
مدیر مسئول روزنامه افسانه با اشاره به اینکه مشکل اساسی در بحران کاغذ عدم نظارت درست برای جلوگیری از فساد بوده است، بیان کرد: وقتی دولت تصویب کرد که کاغذ از کالاهای اساسی است، یعنی این حساسیت مهم را درک کرده است و در تلاش است اجازه ندهد بخش فرهنگی که خود آسیب‌پذیر است، لطمه بخورد اما باید نظارت کافی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد صورت گیرد.
وی با طرح این پرسش که کاغذ وارداتی با نرخ دولتی 4200 تومان در بازار به کجا رفت، به دستگیری سلطان کاغذ و یافتن انبار‌های مملو از کاغذ احتکار شده اشاره کرد و گفت: این وضعیت بدان معناست که کاغذی که باید به ناشران و مطبوعات می‌رسید، نرسید بلکه دوباره به بازار برگشت و با 10 برابر قیمت فروخته شد.
بهادری ادامه داد: اگر به مطبوعاتی‌ها اجازه داده می‌شد کاغذ مورد نیازشان را با ارز 4200 تومانی وارد کنند، شاید خودشان هم می توانستند مدیریت کنند اما امروز حدود 200 روزنامه در کشور داریم که همه مشکل دارند.
وی گفت: روزنامه های بزرگ کشور تعداد صفحات خود را کاهش داده‌اند و تیراژ کتاب‌ها کم شده است؛ این بدان معناست که مستقیماً معیشت بخش فرهنگی جامعه تحت تأثیر قرار گرفته است.
** لاغر شدن روزنامه و خیل بیکاران حوزه رسانه
صاحب امتیاز و مدیر مسئول روزنامه افسانه بیان کرد: کم ‌کردن صفحات روزنامه یعنی بخش عظیمی از فعالان این حوزه از چرخه حذف شوند که با این دیدگاه معضل فقط کاغذ نیست، وقتی کاغذ حذف شود؛ صفحه آرا، ویراستار و خبرنگار و گزارشگر نیز باید حذف شوند.
بهادری با بیان اینکه نیرو‌ی تعدیل‌ شده مطبوعات و چاپخانه‌ها باید به اداره کار معرفی شوند، افزود: پرداخت حقوق بیکاری به این افراد بار سنگینی را بر دوش دولت می گذارد و مشکلات را چندین برابر می‌کند.
وی درباره تامین کاغذ روزنامه تحت مدیریت خود گفت: در دوره قبل سهمیه کاغذ مورد نیازمان را دریافت کردیم؛ اما ذخیره باقی‌ مانده تنها برای دو تا سه هفته دیگر کافی است و در مراجعات و تماس‌ها با وزارت ارشاد، اعلام می‌کنند شما در نوبت هستید.
این فعال عرصه روزنامه‌ نگاری ابراز کرد: گفته می‌شود برخی مطبوعات در دوره قبل موفق به دریافت سهمیه کاغذ نشده‌اند که از جمله آن‌ها باید به ماهنامه‌ها یا فصلنامه‌ها اشاره کرد؛ درحالی که وضعیت روزنامه‌ها کاملاً متفاوت است؛ چراکه روزنامه‌ها نمی‌توانند حتی یک روز توقف چاپ داشته باشند و از همین رو است که متولیان امر باید به روزنامه‌ها نگاهی ویژه داشته باشند.
** تخلفات بسیار
قائم مقام صاحب امتیاز و سردبیر روزنامه تماشا نیز با اشاره به تخلفات گسترده واردکنندگان کاغذ با ارز دولتی گفت: با وجود تمام مشکلات در تامین کاغذ، واردکنندگانی که کاغذ را در اختیار مصرف کنندگان قرار می دادند تقاضای تسویه با وجه نقد داشتند و کاغذ واردشده با ارز 4200 تومانی را که نهایتا باید کیلویی حدوداً 3000 تومان محاسبه می‌شد، به قیمت کیلویی 6000 تومان می‌فروختند؛ با این حال باز هم روزنامه‌ها راضی بودند.
وی افزود: در سال گذشته به 7 روزنامه از 8 روزنامه شیراز سهمیه کاغذ تعلق گرفت که با توجه به مصرف روزانه کافی نبود و جوابگوی مصرف کوتاه ‌مدت بود که آن هم تمام شده و از آن روز نیز دیگر کاغذی به ما تعلق نگرفت.
** کوتاهی دست شهرستان‌ها از پایتخت، دلیل توزیع ناعادلانه کاغذ
آماده یکی از مشکلات اساسی روزنامه‌های شیراز را کوتاه بودن دستشان از پایتخت می‌داند که روزنامه‌های شهرستانی نمی‌توانند مرتباً در وزارتخانه حضور داشته باشند و مجبور هستند با نامه نگاری و تلفنی کارشان را پیش ببرند.
او گفت: هم‌اکنون حدود دوماه است که با معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد برای پیگیری وضعیت کاغذ در تماس هستیم؛ اما هنوز جواب درستی به ما داده نشده است.
وی عنوان کرد: درصورتی که وزارت ارشاد بتواند کاغذ را به ‌گونه‌ای عادلانه بین همه روزنامه‌ها توزیع کنند، ممکن است با اعمال قوانین جدید و واردات کاغذ، قیمت‌ها کاهش یابد اما اگر قرار باشد سهمیه کافی به روزنامه های شهرستانی نرسد، ناچاریم دوباره به بازار آزاد مراجعه کنیم و قیمت‌ها همچنان بالا می‌ماند.
** نظارت مهم ‌تر از واردات
آماده با تاکید بر اینکه مطبوعات خواهان نظارت وزارت ارشاد بر نحوه توزیع کاغذ هستند، ادامه داد: این امر مهمتر از ورود کاغذ است؛ چراکه کاغذ در یک سال گذشته حتی بیش از نیاز وارد شده است؛ اما چون به دست مصرف‌کنندگان اصلی آن نرسید دچار بحران شد.
** بلاتکلیفی کاغذها
حسین امیری سردبیر روزنامه شیراز نوین نیز به ایرنا گفت: پیش از این نیز اعلام شد که در سال گذشته 260هزار تن کاغذ، ویژه مطبوعات و کتاب با ارز دولتی وارد شده است؛ درحالی که تنها 10درصد آن به دست مطبوعات رسیده است و تکلیف مابقی معلوم نیست.
وی افزود: اگر قرار است دوباره با ارز 4200 تومانی و سرمایه مملکت 30 هزار تن کاغذ وارد شود و به سرنوشت دوره قبل دچار شود، گرهی از مشکلات روزنامه‌ها گشوده نمی‌شود، بلکه تنها، جیب عده‌ای واسطه‌گر و دلال پر می‌شود.
امیری بر آن است که نظارت صحیح بر توزیع کاغذ مطبوعات می‌تواند این بحران را حل کند.
این فعال عرصه مطبوعات می‌گوید: امروز درحالی روزنامه چاپ می‌کنیم که نرخ کاغذ کاهی به کیلویی 18هزار تومان رسیده است و قیمت این کاغذ از اسفند 96 تا امروز 6 برابر شده است.
** دریافت سهمی اندک از کاغذ
وی بیان کرد: در پاییز گذشته برای شش ماه دوم سال، تقاضای 60 تن کاغذ کردیم که در آذرماه 25 تن آن حدود یک سوم درخواستمان به ما داده شد و تا امروز پیگیر تهیه هستیم و به تازگی پیامکی دریافت کرده‌ایم که فقط دو تن سهمیه کاغذ به ما اختصاص داده شده است که با هزینه‌های جانبی و حمل و نقل انبارداری اصلا بصرفه نیست.
** انتظار برای تصمیم ، نبود نظارت
محمد مهدی جعفری‌زاده، صاحب‌ امتیاز، مدیرمسئول و سردبیر روزنامه طلوع نیز گفت: روزنامه‌ها با وضعیت موجود همگی منتظر نتایج عملی تصمیم‌ گیری‌های دولت درباره کاغذ هستند.
وی با بیان اینکه کاغذ در بازار آزاد نیز به اندازه مورد نیاز وجود ندارد، ادامه داد: آنچه مسلم است این است که همه اجناس و نه فقط کاغذ، وقتی دچار سودجویی دلال‌ها می‌شود، سرنوشتی بهتر از احتکار ندارند.
این فعال مطبوعاتی با اشاره به اینکه قیمت کاغذ A4 و A5 نیز طی مدت گذشته بشدت افزایش یافته است، بیان کرد: تا دو هفته پیش یک بسته کاغذ A4، به قیمت 23هزار تومان به فروش می‌رسید؛ اما بتازگی برخی فروشندگان عمده اعلام کردند کاغذ ندارند و بعد تماس گرفتند و خبر از افزایش قیمت آن تا 40هزار تومان دادند.
وی از این اتفاقات نتیجه گرفت که وضعیت موجود نشان می‌دهد که نظارتی بر توزیع کاغذ در بازار وجود ندارد.
** بحران کاغذ، بحران زینک را به حاشیه راند
جعفری ‌زاده با بیان اینکه بحران کاغذ باعث شده بقیه مشکلات عرصه مطبوعات فراموش شود، ابراز داشت: یکی دیگر از مشکلات روزنامه‌ها خرید و تامین زینک است که شاید بتوان گفت وضعیت آن بدتر از کاغذ است.
مدیر مسئول روزنامه طلوع بیان کرد: قیمت زینک پیش از این پنج یا شش هزار تومان بود و امروز به 45 هزار تومان رسیده است و جالب اینکه حتی با این قیمت نیز موجود نیست و از آنجا که اهمیت زینک برای چاپ روزنامه‌ کمتر از کاغذ نیست باید فکری برای تامین آن کرد.