بزرگنمايي:

پیام فارس - سال‌های دهه شصت، بازار شیراز محدود به خیابان لطفعلی خان و قصردشت بود؛ رونقی هم داشت کار همه آدم‌هایی که کاسب را حبیب خدا می‌دانستند و به دنبال روزی حلال بودند و کار و کسب روزی حلال را از هر راه قانونی و مشروعی ننگ و عیب نمی‌دانستند .
به گزارش ایسنا منطقه فارس، تابستان که می‌شد، همه کاری را زیر سرگذاشته بودند که سه ماه به بطالت نگذرد، هم فال بود و هم تماشا، آنهایی که پدر و برادر و فامیل نزدیکشان دکانی داشت، کارشان مشخص بود و آنهایی هم که پارتی!! نداشتند هم اگر کاری پیدا نمی‌کردند، دستفروش می‌شدند، کنار همین خیابان لطفعلی خان، با گاری یا بدون گاری، تفاوتی نداشت؛ کاسبی می‌کردند و شاکر بودند .
آن روزهای دهه شصت، نان باگت و فانتزی نبود، ساندویچ با نان لواش درست می‌کردند و لای کاغذ روغنی هم نمی‌پیچیدند و نوشابه هم فقط با ساندویچ می‌فروختند، اما برای همه کار بود، همه هم دنبال کار بودند، کاسبی رونق داشت و خدا هم برکتش را حواله زندگی آدم‌هایی می‌کرد که صبح پاشنه کفششان را به امید او ور می‌کشیدند و راهی می‌شدند .
سال‌های دهه شصت با تمام گیر و گورهای جنگ و تحریم و ... خوب بود و همیشه آخر تابستان، پولی توی جیب بود به اندازه خرید لباس و لوازم مدرسه یا حتی موتور و دوچرخه و ...، زندگی برکت داشت و سفره‌های همدلی پهن بود و کسی سر گرسنه زمین نمیگذاشت و ....
این روزها اما تابستان و زمستان ندارد، اکثر بچه‌ها تعطیلات مدرسه دارند اما کار نه، مدام به دنبال تفریح و سرگرمی‌اند تا کاری که بهترین تفریح باشد! این روزها بچه‌ها هم تابستان تعطیلند و هم زمستان، اما همه خانه نشین شده‌اند و ...
حالا دستفروشی شغل ثابت خیلی‌هاست، اگرچه بسیاری از مغازه دارهای خیابان لطفعلی خان و مشیرفاطمی و سینما سعدی و .... در شیراز، همان دستفروش‌هایی هستند که دهه شصت، کاسبی را بهترین تفریح ایام فراغت از تحصیل می‌دانستند .
خیلی‌ از کاسب‌های خیابان طالقانی و بازار روز شیراز، هنوز هم گاری و خورجین روزهای دستفروشی‌شان را در خانه و جلوی چشم گذاشته‌اند که یادشان باشد از کجا به ثروت و مکنت رسیده‌اند؛ آن روزها البته کاسب حبیب خدا بود و کار حساب و کتاب داشت و خدا هم برکت را به روزی آدم‌ها جاری می‌کرد .!!
دستفروش‌، سالهاست از یک حرفه کاذب و نیمه وقت، به شغل اصلی خیلی‌ها تبدیل شده است، دستفروش ‌هایی که در بساطشان همه چیز یافت می‌شود، از شیرمرغ تا جان آدمیزاد! دستفروشهایی که تمام گروه‌های سنی را شامل می‌شوند؛ از کهنسالان و میانسالان گرفته تا جوان و نوجوان، دختر و پسر و زن و مرد هم ندارد؛ داستان دستفروشی حالا سوژه فیلم سینما و آنتریک‌های اینستاگرامی و کلیپ‌های تحریک کننده واتس‌آپی است .
حالا شبکه‌های آنطرف آب، دستفروش و باصطلاح برخورد با دستفروش را سوژه کرده‌اند برای بیان عمق فجایع ایران! بی تفاوت نسبت به اینکه در بلادی که آنها از آزادی و تمدنش می‌گویند، هم دستفروش هست و هم برخورد با دستفروش !.
اما معاون اجرایی و خدمات شهری شهرداری شیراز در این خصوص گفت: ساماندهی دستفروشان و مشاغل کاذب از خواسته‌های مردم شهر شیراز به شمار می‌رود، البته اعداد و ارقام مربوط به این دو مقوله قابل کنترل نیست، چرا که افراد مختلف با عنوان بیکار از سراسر فارس در سطح شیراز با تهیه یک وانت و خرید یک تا دو تن میوه در هر نقطه از شهر که مایل باشند، اقدام به فروش می‌کنند و به سهم خود موجب معضلاتی شده‌اند .
محمدحسنپور ادامه داد: یکی از اقدامات انجام شده برای ساماندهی دستفروشان، پیش بینی هفده خیابان برای استقرار بازارچه‌های هفتگی است، اما استقرار دستفروشان در خیابان‌های مرکزی و محدوده‌های تجاری و خدماتی، مشکلاتی را برای ساکنان این مناطق و دیگر شهروندان و گردشگران ایجاد کرده است .
محمدحسنپور با تاکید براینکه استقرار بازارچه‌های هفتگی هم برای ساکنان آن مناطق، زمینه‌ساز مشکلات عدیده‌ای است، گفت: وضعیت دستفروشی در شیراز به گونه‌ای است که خیابان‌های مختلف مرکزی مشیرفاطمی، ستارخان، معالی آباد در تصرف دستفروشان قرار گرفته و این افراد که از جوجه کباب تا آش کارده می‌فروشند، تنها توجیه این اقدام خود را بیکاری عنوان می‌کنند که شهرداری در این راستا به دنبال ساماندهی است .
معاون اجرایی و خدمات شهری شهرداری شیراز همچنین با اشاره به قلیان فروشان فعال در سطح معابر و پارک‌ها نیز گفت: شهرداری ساماندهی ماشین‌هایی که با در دست داشتن بلندگو و چرخیدن در سطح خیابان‌ها و کوچه‌های شهر، اقدام به خرید ضایعات می‌کنند و با این کار آرامش را از مردم سلب کرده‌اند، در دستور کار قرار داده است .
محمدحسنپور همچنین یادآور شد: در راستای ساماندهی مشاغل مزاحم در سطح شهر، تاکنون 96 واحد پلمپ شده و 400 هکتار زمین درنظر گرفته شده که این مشاغل به موقعیت پیش‌بینی شده منتقل شوند .
لیلا دودمان، جامعه شناس عضو شورای اسلامی شهر شیراز در گفت و گو با ایسنا منطقه فارس در خصوص بحث دستفروشی تاکید کرد که این موضوع نشاندهنده ضعف نظام اقتصادی و اجتماعی و مشکل تمام کلانشهرها و بعضا سایر شهرها است .
او اعتقاد دارد که شغل کاذب و بیکاری پنهانی موجب بی نظمی، نابسامانی و نازیبایی معابر و محله‌ها می‌شوند و در عین حال مورد استقبال بسیاری از مردمی که بدنبال اجناس ارزان قیمت و یا عادت به خرید از دست فروشی کرده‌اند، قرار گرفته است .
دودمان با بیان اینکه دست فروشی پیر و جوان و زن و مرد نمی‌شناسد، گفت: تحقیقات جامعه شناسی نشان داده که بیشتر دستفروشان سرپرست خانواده و اکثر آنان دارای یک شغل هستند و برخلاف ظاهر شغلی شان منزوی و غیر اجتماعی نیستند .
این جامعه شناس خاطرنشان کرد: آنچه دستفروشان را نسبت به سایر مشاغل متمایز میکند، ضعف سرمایه فرهنگی در بین آنان است.اگر چه قدمت این مشاغل بسیار زیاد است اما در چند دهه اخیر رویت پذیر شده و مورد توجه منتقدان اجتماعی و اقتصادی قرار گرفته است.
دودمان ادامه داد: از آنجا که دست فروشان با وجود گسترش روزافزون مالیاتی پرداخت نمی کنند، لذا نوعی بی نظمی نیز در سیستم اقتصادی ایجاد می‌کنند و این معضلات اجتماعی و اقتصادی زمانی بیشتر خود را در صحنه اجتماع نشان می‌دهند که حضور آنان و بساط پهن شده آنها در مسیر عبور و مرور گردشگران داخلی و خارجی واقع شود.
این عضو شورای شیراز گفت: همه افرادی که مدافع ارتزاق درآمد قشر کم برخوردار و محروم از طریق دست فروشی هستند تا آنان که مخالف حضور اجتماعی و اقتصادی دست فروشان هستند، بر یک نکته مشترک تاکید دارند که ضرورت دارد که دست فروشان در یک مکان مشخص و ثابت که قابلیت دسترسی مناسب داشته باشند و البته با نظارت کامل زیر نظر نهادهای مربوطه ساماندهی شوند، به گونه‌ای که بتوان آنها را از حالت تهدید خارج و تبدیل به یک فرصت کرد .
به گفته دودمان، تجربه جهانی دست فروشی در کشورهای مختلف بخصوص کشورهای جنوب شرقی آسیا نشان می‌دهد که ساماندهی کردن اینگونه مشاغل توانسته با جذابیت و توجه گردشگران مواجه و امنیت اجتماعی و اقتصادی مناسبی بر آنها اعمال شود؛ در هر صورت ساماندهی دستفروشی نیازمند یک برنامه منسجم، به روز و بین نهادی است .
به گزارش ایسنا، اگرچه نگاه مدیریتی و علمی به موضوع دستفروشی، آن را در زمره معضلاتی طبقه بندی میکند که ریشه اقتصادی و اجتماعی دارد، اما تنها ارائه تئوری و آمار و ارقام و ... طی سال‌های دور گذشته تا امروز، به حل این مشکل منجر نشده است. حتی راهکارهای غیرکارشناسی نظیر ایجاد مراکزی تحت عنوان بازار هفتگی و روز در نقاط مختلف هم نتوانسته تاثیری بر آن داشته باشد .
امروز جامعه ایران با دستفروشانی حرفه‌ای مواجه است که به دلیل سابقه کار در این حرفه، در محدوده‌ای از شهر حریمی برای خود ایجاد کرده‌اند و گاه این حریم را هم اجاره می‌دهند. دستفروشی در بسیاری از کلانشهرها به عنوان یک شغل، اگرچه کاذب، جای خود را پیدا کرده و حتی از محل آن، بسیاری درآمدهای جنبی نیز برای افراد ایجاد شده است .
به گفته برخی از دستفروشان، مغازه دارانی هستند که در زمان‌هایی از شبانه روز، محوطه مقابل مغازه خود را به محلی برای عرضه کالا با قیمت پائینتر تبدیل می‌کنند یا این محدوده را به افراد اجاره می‌دهند!!، شاید زمانی بسیاری از کسبه، حضور دستفروشان را مانعی برای کسب و کار خود میدیدند اما امروز برخی از آنان بخشی مهمی از درآمدهایشان را از دستفروشی کسب می‌کنند .
در شیراز و بسیاری از شهرهای استان فارس، نظیر سایر نقاط کشور، هر متاعی را میتوان در بساط دستفروشان جست و جو کرد و خرید؛ از کالاهای ضروری تا اجناس دکوری، از کالاهای قانونی تا متاع‌های غیرقانونی و .... به قولی دستفروشان از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را به خریدار عرضه می‌کنند .
دستفروشانی که برقشان را از پایه‌های روشنایی معابر می‌گیرند و بی دغدغه عوارض و مالیات، پوزهای شخصی را دایر کرده‌اند و در راه رضایت مشتری، از هیچ ترفندی غافل نمیشوند .
انتهای پیام