چاپ

فارس آنلاین - بیماری سلیاک یا اسپروی سلیاک یک اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی (ارثی) است، در این بیماری گوارشی، پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال دارد .
کارشناس مسوول ژنتیک معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: اگر بیماران مبتلا به سلیاک پروتئینی از دسته گلوتن (gliadin) که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار و گاه جوی دوسر وجود دارد را مصرف کنند دچار علایم عدم تحمل می‌شوند .
محسن رستگار افزود: به نظر می رسد ورود گلوتن به سلول های پرزهای روده موجب پاسخ سیستم ایمنی در این بیماران می‌شود و واکنش التهابی ایجاد شده، تحلیل پرزهای روده (villous atrophy) و کاهش فعالیت آنزیم های روده را به همراه دارد .
او گفت: به دلیل اینکه بخش عمده‌ای از جذب مواد غذایی در روده در پرزهای روده انجام می‌گیرد تخریب پرزها موجب سوء جذب می‌شود .
بیماری سلیاک واگیر نیست
رستگار ضمن تاکید بر این موضوع که بیماری سلیاک واگیردار یا سرطانی نیست، گفت: این بیماری اغلب به هنگام دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی، طی دو هفتگی تا یک سالگی آغاز می‌شود و امکان دارد علایم هنگامی ظاهر شوند که کودک اول بار شروع به خوردن غذاهای حاوی گلوتن می‌کند .
او با بیان اینکه در بزرگسالان، علایم ممکن است به تدریج و در عرض چند ماه یا حتی چند سال پدیدار شوند، ادامه داد: در اروپا از هر پانصد نفر، یک نفر به بیماری سلیاک مبتلاست .
کارشناس مسوول ژنتیک دانشگاه شایع ترین علائم گوارشی بیماری سلیاک را اسهال، استئاتوره (اسهال چرب)، نفخ و کاهش وزن عنوان کرد و افزود: اسهال چرب در این بیماران حجیم و رنگ پریده ‌است .
دکتر رستگاز از دیگر علائم این بیماری به خستگی، آسیب به رشد کودک، آتروفی و ضعف عضلانی، سوء جذب آهن و ویتامین ب 12 ( موجب کم خونی می شود)، سوء جذب کلسیم و ویتامین D ( موجب استئوپنی می شود)، شکستگی های پاتولوژیک استخوان و هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه اشاره کرد و گفت: سایر عوارض بیماری آمنوره، ناباروری، تنگی پیلور، اکیموز و پتشی (کمبود ویتامین K) ، خیز و درماتیت هرپتی فورم است .
او ضمن تاکید بر این مطلب که شیوع سرطان های روده در بیماران سلیاکی بالاست، افزود: برخی از افراد مبتلا به سلیاک هیچ علامتی ندارند، زیرا قسمت سالم روده قادر به جذب مواد مغذی کافی برای پیشگیری از بروز علائم است و به همین دلیل برخی از بالغان مبتلا، تنها خستگی و کم خونی دارند .
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به سلیاک
کارشناس مسوول ژنتیک معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، سابقه خانوادگی بیماری سلیاک، حاملگی و سایر آلرژی‌ها را عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به این بیماری عنوان کرد .
کارشناس مسوول ژنتیک دانشگاه گفت: در حال حاضر نمی‌توان از ابتلای به بیماری سلیاک پیشگیری کرد و تنها با رعایت یک رژیم سفت و سخت فاقد گلوتن، می‌توان انتظار یک زندگی طبیعی را در اغلب بیماران داشت .
به گفته دکتر "رستگار" آزمایش خون، بیوپسی دئودنوم با آندوسکوپی و تست های تحمل خوارکی (گزیلوز و لاکتوز) از روش های تشخیصی رایج این بیماری هستند، همچنین یکی از راه های تشخیص توسط خود فرد این است که اگر رژیم غذایی بدون گلوتن استفاده کرد و اگر علائم بیماری اش برطرف شد احتمال سلیاک وجود دارد .
رژیم غذایی فاقد گلوتن
او اساس درمان این بیماری را رژیم غذایی فاقد گلوتن تا پایان عمر برشمرد و اضافه کرد: دوره بهبودی سلیاک با رعایت رژیم غذایی خاص به طور معمول سه تا 6 ماه که البته در بزرگسالان به دو سال هم می‌رسد، بستگی دارد .
کارشناس مسوول ژنتیک معاونت بهداشتی دانشگاه ضمن تاکید بر این موضوع که بیماران مبتلا به سلیاک باید از مصرف مواد غذایی حاوی گندم، جو، چاودار و برخی حبوبات پرهیز و آرد سیب‌زمینی، برنج، عدس، سویا، ذرت و لوبیا را جایگزین آن کنند، گفت: بیشتر مبتلایان به سلیاک به تخم‌مرغ، شکر و روغن حساسیت‌های متفاوتی دارند و از این رو لازم است از مصرف محصولاتی که این گونه مواد در آنها به کار رفته نظیر انواع سس‌ها خودداری کنند .
رستگار افزود: مبتلایان باید از مصرف غذاهای فرآوری شده نظیر سوسیس، کالباس، ماکارونی، رشته‌فرنگی، قهوه، نسکافه و تمامی شیرینی‌جات و کیک‌هایی که در آنها از گلوتن یا آرد گندم استفاده شده پرهیز کنند .
این کارشناس ژنتیک مناسب ترین جایگزین بدون گلوتن برای گندم را ارزن معرفی و اضافه کرد: به علت آن که این گونه بیماران از مصرف غلات و برخی حبوبات محروم هستند باید برای جبران کمبود ویتامین‌ها و املاح معدنی از میوه‌ها و سبزی‌ها به صورت پخته و تازه، گوشت و لبنیات کم‌چرب، ماهی و برنج بسیار استفاده کنند و روغن‌های مایع ذرت و زیتون استفاده کنند .