چاپ

فارس آنلاین - شیراز - بیش از 50 روز از سفر وزیر نیرو به استان فارس گذشت و به رغم تاکیدات وزیر مبنی بر تشکیل کارگروه ملی سازگاری باکم آبی ، هنوز خبری از تشکیل چنین کارگروهی در استان فارس نیست و برنامه ریزی ها برای مقابله با کم آبی و کم بارشی همچنان در حد توصیه و نصیحت است.
در سفر اسفند سال 96 وزیر نیرو به استان فارس و نشستی که رضا اردکانیان با اسماعیل تبادار استاندار فارس، نمایندگان این استان در مجلس شورای اسلامی ، اعضای شورای حفاظت از منابع آب و کشاورزی و تصمیم گیران حوزه آب و کشاورزی و محیط زیست برگزار شد موضوع تشکیل چنین کارگروهی مطرح شد و همگان بر لزوم تشکیل آن تاکید کردند.
وزیر نیرو در آن نشست به تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی در کشور اشاره و اضافه کرد:اگر از واژه بحران استفاده نمی‌کنم و اسم این کارگروه ملی را که خیلی هم جدی هست کارگروه سازگاری با کم آبی گذاشته‌ایم به این خاطر است که بایستی کار فرهنگی نیز در این زمینه انجام شود.
اردکانیان با تاکید بر اینکه چنین کارگروهی در اصفهان نیز تشکیل شده است و اولویت های این استان برای مدیریت منابع آب در این کارگروه تدوین شده است ، جلوگیری از کاشت بی رویه شلتوک و اجرای طرح های نکاشت برنج را به عنوان پیش زمینه ای برای تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی در استان فارس پیشنهاد داد.
این کارگروه علاوه بر اصفهان در بوشهر و خوزستان و برخی از استان های دیگر نیز تشکیل شده است ، هدف کلی از تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی، دسترسی شرکت های آب و برق به منابع داخلی برا مهار کم آبی، همکاری سازمان های مصرف کننده در مدیریت مصرف آب و انرژی ، پرهیز از تشدید تنش ها بر سر رقابت در برخورداری از منابع آب نزد افکار عمومی و مدیریت منابع موجود است.
با تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی حداقل می توان امید داشت که دیگر کسی به طرح های گزند زای دخالت در طبیعت و زیست بوم مانند انتقال آب از خلیج فارس به استان ها یا بهره برداری از آبهای ژرف و باروری ابرها نیندیشد و همه افکار روی استفاده بهینه از منابع موجود متمرکز شود.
وزیر نیرو در توجیه و بیان ضرورت تشکیل کارگروه سازگاری با کم آبی گفته است:مدیریت آب نباید تقسیم شود چنانکه در دولت کارگروهی به عنوان کارگروه سازگاری با کم آبی تشکیل شده و دستگاه های مربوط به مصرف و تولید آب در آن حضور دارند ، باید این موضوع را حل کنیم تا پدیده خشکسالی حل شود البته پدیده خشکسالی موقت است، ما با پدیده کم آبی روبه رو هستیم.
اردکانیان همچنین با بیان اینکه در 50 سال گذشته، سالی یک میلی متر بارش ها کم تر و هر 10 سال دو درجه هوا گرم تر شده است گفته است: بنابراین ما با پدیده خشکسالی روبرو نیستیم بلکه با پدیده کم آبی روبه رو هستیم که موضوعی دائمی است.
وزیر نیرو همچنین تاکید کرده است که مسائل تمام حوزه های آبریز کشور در این کارگروه مطرح و حل خواهد شد، همچنین مشکلات استان های اصفهان و خوزستان به عنوان اولویت در دستورکار این کارگروه قرار دارد.
اکنون استان فارس با چالش های زیادی در حوزه آب و کشاورزی و محیط زیست روبرو است، تداوم خشکسالی ده ساله رمق آبهای زیر زمینی دراین استان را کشیده و عمق چاهها را به بیش از 500 متر رسانده است ، آبرسانی سیار را از روستاها به شهرها رسانده ، جیره بندی آب در شهرها دیگر موضوع جدیدی نیست و خبر داغی محسوب نمی شود ، تنش آبی حتی در مرکز استان فارس و کلان شهر شیراز بروز کرده و هر روز چاه های بیشتری خشک و از دسترس خارج می شوند.
کارگروه ملی سازگاری با کم آبی آیا می تواند برای سدهای استان فارس که در اوج فصل بارش با ذخیره صفر و منفی روبرو هستند و آبی برا ی برداشت ندارند ، برای سد درود زن به عنوان بزرگترین سد تامین کننده آب شرب شیراز که 25 درصد از آب این شهر را تامین می کند و به ذخیره منفی رسیده و آبی برای برداشت ندارد و برای سایر سدهای استان که حال و روز بهتری ندارند و یا ذخیره منفی دارند یا در حد پایداری سد مقداری آب ذخیره دارند چاره ندیشی کند؟
فرونشست زمین هر روز گریبان روستاهای این استان را می گیرد و روستاها را در خود می بلعد ، این پدیده از روستاهای کوه سفید داراب و مشایخ ممسنی و دیندارلوی فسا پا را فراتر گذاشته و اکنون 300 روستای این استان را تهدید می کند ، فرونشست زیر ساخت ها راه ها ، طرح ها ی توسعه روستایی را در معرض تهدید قرار داده و استان فارس را رکوردار نشست زمین در کشور قرار داده است.
کارگروه ملی سازگاری با کم آبی آیا می تواند برای فرونشست ها تدبیری بیاندیشید و آن را در اولویت قرار دهد و جلو مهاجرت های ناخواسته روستاییان را بگیرد؟
محیط زیست استان فارس از خشکسالی مداوم ضربه های مهلک دریافت کرده است ، سالهاست که خبری از پرواز دسته جمعی مرغان مهاجر در تالاب های پریشان و بختگان و طشک نیست ، سالهاست که دریاچه مهارلو به کانون ریزگردها و نمک زارها تبدیل شده است ، سالهاست که تالابهای کافتر و ارژن قطره آبی ندارند وبه شوره زاری وسیع تبدیل شده اند، حقابه بختگان که از ارقام 800 میلیون متر مکعب به 200 و 100 و 50 میلیون متر مکعب کاهش یافته است سالهاست که رها سازی نشده و این تالاب بزرگ که معیشت صدها و هزاران خانوار روستایی را تامین می کرد اکنون شوره زاری به وسعت دلهای دردمند روستاییان دارد.
کارگروه ملی سازگاری با کم آبی آیا می تواند برای بختگان و پریشان و کافتر و ارژن و تالاب کمجان و دیگر تالاب های فارس نسخه شفا بخش بنویسد؟
در اوج کم آبی و کم بارشی ما همچنان شاهدیم که در مناطق بالا دست سد درود زن و در بخش کامفیروز و شمال و شمال غرب شهرستان مرودشت، در مناطق مختلف شهرستان ممسنی، در دشت های ممنوعه شهرستان فیروز آباد و فراشبند و در مناطقی از شهرستان کازرون همچنان شلتوک کاشته می شود، در اوج کم بارشی و کم آبی روستاهایی هستند که آب آشامیدنی آنها با تانکر تامین می شود اما کشتزارهای شلتوک دراین روستاها در اوج تابستان غرق آب است.
کارگروه ملی سازگاری با کم آبی آیا می تواند به کشاورزان و بهره برداران آب کشاورزی استان فارس این مفهوم را منتقل کند که کشت برنج دراین شرایط فاجعه اقلیمی است؟ آیا این کارگروه آنقدر قدرت اجرایی خواهد داشت که کشت جایگزین برای کشاورزان دیکته کند و ضمانت اجرایی برای آن داشته باشد؟
فراوانی چاه های غیر مجاز در استان فارس و استحصال آب از عمق 500 متری زمین به گونه ای در سالهای گذشته رشد کرد و فزونی یافت که فارس را بهشت حفاران غیر مجاز نام نهادند، حفاران در یک شب تا صبح با بستن ادوات به پشت تراکتورها و با استفاده از انواع مته و پیکور و دستگاه های حفاری چاهی را حفر و به بهره برداران غیر مجاز تحویل می دادند ، از سال 93 موضوع پر کردن چاه های غیر مجاز دراستان فارس در برنامه قرار گرفت و تاکنون حدود 8 هزار چاه دراین استان پُر شده است و بیش از دوبرابر این میزان هنوز چاه غیر مجاز در فارس آب می کشد.
کارگروه ملی سازگاری با کم آبی آیا می تواند پرونده چاه غیر مجاز را برای همیشه در فارس ببندد؟ آیا طرح تعادل بخشی منابع آب می تواند تدبیری برای بهره برداری قانونمند و کارشناسی ارائه دهد؟ آیا این کارگروه می تواند حد و حدودی برای بهره برداری از آب های زیر زمینی از چاه های مجاز ارائه کند و برنامه نصب کنتور روی همه چاه ها را عملیاتی کند و راه های دور زدن کنتور را نیز سد کند؟
اکنون نیز شورای حفاظت از منابع آب استان فارس گاه تشکیل می شود و تصمیماتی هم برای همه چالش هایی که گفته شد مطرح می کند به عنوان مثال امسال ممنوعیت کاشت برنج در مناطقی از شهرستان مرودشت دراین شورا تصویب شده است ، اما این شورا تاکنون نتوانسته است برای همین تصمیات هم ضمانت اجرایی بدهد.
به رغم همه ممنوعیت ها ما شاهدیم که در خشک ترین شهرستان ها و دشت ها باز هم برنج کاشته می شود ، باز هم چاه غیر مجاز حفر می شود ، باز هم خرید و فروش غیر مجاز آب در مزارع کشاورزی همچنان مرسوم است ، این شورا نتوانسته است برای همه معضلاتی که به آن اشاره شد برنامه اجرایی و عملیاتی طرح کند، کارگروه ملی سازگاری با کم آبی اگر بخواهد مدل تغییر نام یافته شورای حفاظت از منابع آب باشد تشکیل نشود بهتر است، تغییر نام یک شورا به کارگروه موضوعی نیست که بتواند عمق فجایع اقلیمی که دراستان فارس رخ داده است را تدبیر کند ، کارگروه ملی سازگاری با کم آبی باید تشکیل شود و پا را از نصیحت و یکی به میخ زدن یکی به نعل کوبیدن فراتر بگذارد و نهضت سازگاری با کم آبی ایجاد کند.
کارگروه ملی سازگاری با کم آبی باید تشکیل شود وجلوفشارهای سیاسی را بگیرد واجازه ندهد برای چند رای بیشتر در شهرستانی که با شدیدترین مشکلات کم آبی روبرو است مجوز حفر چاه و مجوز توسعه کشت صادر شود ، کارگروه ملی سازگاری با کم آبی باید تشکیل شود و فرهنگ ایثار و شهادت و تکریم خانواده های شهدا و ایثارگران را در مصرف بهینه آب متجلی سازد نه در اعطای مجوز های فراقانونی به افرادی که با پوشش ها ی مختلف بر عرصه آب و خاک استان فارس تاخته اند.
کارگروه ملی سازگاری باکم آبی باید تشکیل شودو از مدیران این حوزه بازخواست کند و در پایان هر فصل تاثیر عملیاتی تصمیات را ارائه دهد و پاسخگوی هدررفت آب، پاسخگوی خشکی تالابها ، پاسخگوی حلقوم تشنه روستاییان و پاسخگوی آبهایی باشد که از چاه ها بیرون می آید و صرف کاشت هندوانه کیلویی 300 تومانی می شود.
امید است با تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی ، استان فارس راههای نرفته سالهای گذشته در تولید و مصرف بهینه آب را تجربه کند و امید است کارگروه ملی سازگاری با کم آبی تشکیل شود و فارس را به سمت تحول در حوزه آب و خاک سوق دهد و جمعیت چهار میلیونی این استان را از نگرانی بودن یا نبودن آب شرب تابستانی نجات دهد.