چاپ

فارس آنلاین - شیراز- دانشگاه شیراز با نیم ‌نگاهی به حوزه صنعت و زمینه‌‌ای که هنر‌های معاصر برای گسترش بیش از پیش صنایع دستی فراهم می‌کند، در پی تغییر در دیدگاه‌های سنتی به صنایع دستی است. استادان این دانشگاه معتقدند با پیوند صنایع دستی به صنعت می‌توان از ظرفیت این هنر بهره برد.
صنایع دستی هنری است که مجموعه‌ای از حرفه‌ها را در بر می‌گیرد و گذشته فرهنگی هر ملت را دیرباز تاکنون می‌نمایاند. اهمیت صنایع دستی از آن روست که می‌تواند نمایانگر سیر حرکت جوامع به سمت مدرن شدن باشد.
امروزه گرایش به نوآوری و بازآفرینی مفاهیم صنایع دستی با تکیه بر هنر معاصر رونق یافته است و از این رو می‌توان به این هنر به مثابه زنده ‌نگاه ‌دارنده آیین‌ها و رسوم فرهنگی و ملی و همچنین معرفی‌کننده دیدگاه‌های تازه هر کشور، منطقه یا قوم نگاه کرد.
ورود رشته صنایع دستی به دانشگاه‌ها زمینه فعالیت‌های علمی با تکیه بر پژوهش‌های تاریخ هنر و مطالعات فرهنگی را پدید آورده است که درصورت آمیخته شدن با صنعت به معنای امروزینش و همچنین با کاربردی‌کردن آن در جامعه مدرن معاصر و همچنین نماها و فضاهای شهری می‌توان از آن برای رشد و شکوفایی خلاقیت و نیز پیوند دادن فرهنگ امروز به گذشته بهره گرفت.
در این زمینه سرپرست دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز با اشاره به فعالیت‌های این دانشکده در حوزه صنایع دستی عنوان کرد: دانشجویان این رشته طرح‌های خلاقانه‌ای را ارائه می‌کنند که ازجمله آن می‌توان به پیوند صنایع دستی با معماری و شهرسازی مدرن اشاره کرد؛ بدین مفهوم در تلاشیم تا بتوانیم در این حوزه دوباره آینکه‌کاری و گره‌چینی و دیگر هنر‌های فراموش‌شده را به معماری امروز پیوند دهیم.
** خاستگاه برخی هنرهای فارس فراموش‌ شده است
محمدرضا بذرگر با اشاره به ضرورت بازگرداندن خاستگاه صنایع دستی استانی به فارس عنوان کرد: امروز خاستگاه برخی هنر‌ها همچون خاتم‌کاری که دراصل متعلق به فارس و شیراز است، فراموش شده است و تلاش دانشگاه بر این است که بتواند با ارتباط با جامعه هنری و فعالان این عرصه در خارج از دانشگاه و رونق بخشی به هنر‌های فراموش‌شده دست یابیم.
وی گفت: دغدغه اصلی همه هنرمندان یافتن بازار فروش مناسب است که این معضل با همکاری نهاد‌ها و سازمان‌های مربوط با دانشگاه و جامعه هنرمندان حل ‌شدنی است، زیرا هر هنرمند می‌تواند اثری را تولید کند اما زمانی که فرصت ارائه آن را نداشته باشد، خلاقیت را از دست خواهد داد.
این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز همچنین برای همکاری با نهاد‌های شهری اعلام آمادگی کرد و بیان داشت: ما با رویکرد گسترش هنر در مناظر و فضاهای شهری آماده همیاری در زیباسازی و فرهنگ‌سازی شهری هستیم و امیدواریم این نگرش و ارتباط باعث انسجام و رشد شود.
بذرگر ادامه داد: اگر در مباحث مربوط به هنر و صنایع دستی، دستگاه‌هایی همچون میراث فرهنگی، شهرداری، سازمان‌های مردم‌ نهاد و دانشگاه با یکدیگر همسو شوند، شاهد رشدی چشمگیر در زمینه‌های فرهنگی و هنری خواهیم شد.
وی افزود: باید به هنر به‌ منزله صنعت نگاه کرد؛ زیرا همواره صنعت در کنار هنر تعریف شده است و هیچ هنری نیست که کاربردی نباشد و از این منظر ما به هنر برای هنر اعتقاد نداریم بلکه معتقدیم هنر باید در جامعه کارکرد داشته باشد.
** بازارچه‌های هنری نقطه تلاقی صنعت و دانشگاه است
سرپرست دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز همچنین بر ضرورت ایجاد بازارچه‌های هنری تأکید کرد و بیان داشت: این بازارچه‌ها را می‌توان در اماکن تاریخی و در مجاورت آن‌ها و نیز در فضاهای شهری گوناگونی برگزار کرد که انواع مختلفی از فعالیت‌های هنری در آن‌ها صورت می‌گیرد.
وی با تأکید بر اینکه وجود این بازارچه‌ها در کنار فعالیت‌های کارگاهی به‌صورت همزمان به گسترش و معرفی این هنر می‌انجامد، اضافه کرد: وجود این محیط‌ها چه در محیط دانشگاهی و چه در جامعه تأثیرات بسیاری بر ارتباط بین دانشگاه و صنعت خواهد گذاشت و می‌توان از آن‌ها برای توسعه صنایع دستی بهره گرفت؛ به ویژه در شرایط کنونی که همه ما مکلف هستیم برای رونق‌ کسب و کار، جلوگیری از تعطیلی کارگاه‌ها و ضرردهی صنایع دستی در این مسیر گام برداریم.
بذرگر همچنین به ضرورت ایجاد نوآوری با بهره‌گیری از نیرو‌‌های جوان و خلاق اشاره کرد و ابراز داشت: برای نمونه همکاری با معماران و طراحان محیط شهری می‌تواند جایگاه مناسب را برای ارائه هنر‌های مفهومی در سطح شهر به وجود آورد و این رویکرد نو به تغییر نگرش‌ها در حوزه‌های مختلف هنری و اقتصادی خواهد انجامید.
**صنایع دستی و مهندسی
همچنین دیگر عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز گفت: صنایع دستی از سویی به مثابه صنعت و از سوی دیگر به منزله هنر می تواند گذشته فرهنگی ما را احیا کند.
بهمن فیزابی عنوان کرد: قصد آموزش‌های آکادمیک در حوزه صنایع دستی این است که از این فن به‌عنوان یک رسانه بهره گیریم و در این زمینه جوانانی را تربیت کرده‌ایم که این تجربیات را در حوزه‌های فنی و مهندسی به جامعه ارائه داده‌اند.
وی با تأکید بر اینکه صنایع دستی هنری وابسته به مهندسی است، گفت: در گذشته حوزه مهندسی تنها به صنایع دستی منحصر می‌شد و پس از انقلاب صنعتی گونه جدید صنعت که با تولید انبوه همراه شد پدید آمد؛ بدین‌ترتیب صنایع دستی همه مفاهیم ارزشی یک تمدن را همراه با مفاهیم تکنیکی و فنی مهندسی به جامعه انتقال می داده است و ما این موضوع مهم را سال‌هاست که از یاد برده‌ایم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه این تصور که صنایع دستی مخصوص کشور‌های عقب‌افتاده است، نادرست است، ابراز داشت: صنایع دستی خاص کشور‌های پیشرفته است، کشور‌هایی که گذشته فرهنگی خود را دائماً بازتولید و به جوانان عرضه می‌کنند؛ به‌گونه ‌ای که بتوانند آن را به نسل‌های بعد منتقل کنند و توجه و گرایش به این موضوع باعث جریان داشتن هنر و تفکر معاصر در صنایع دستی آن کشور‌ها می‌شود.
** پدیده معاصر بودن هویت ما را به آینده پیوند می‌دهد
وی افزود: معاصر بودن می‌تواند امروز ما را در فردا جاری کند و هویت ایرانی اسلامی ما را به آینده پیوند دهد و در این میان صنایع دستی در بین هنرهای مختلف بیشترین توانایی را برای انتقال گذشته فرهنگی ما دارد می‌تواند و علاوه‌بر این می‌تواند در حوزه‌های اشتغال و صادرات غیرنفتی و کارآفرینی نیز فعال باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با بیان اینکه هم‌اکنون پدیده معاصر بودن درحوزه خلاقیت جاری نیست، بیان داشت: با وجود این چون گذشته‌ فرهنگی پرباری داشته‌ایم می‌توانیم امیدوار باشیم که بین امروز و آینده پیوند برقرار کنیم و صنایع دستی را به‌ ویژه در محیط دانشگاهی رونق دهیم.
فیزابی با اشاره به ضرورت پیوند حوزه صنعت و دانشگاه، احداث خانه صنعت و جامعه را در دانشگاه شیراز رخدادی نیکو دانست و درخصوص بهره‌ گیری از ظرفیت‌های این خانه بیان کرد:این انتقاد به فضای دانشگاهی وارد است که به اندازه کافی با محیط بیرون تعامل نمی‌کند در این باره، کمی ما دانشگاهیان مقصر هستیم که حوزه فعالیت خود را به پژوهش صرف و علم محض محدود کرده‌ایم و کمی نیز مسئولان مقصرند که به سراغ دانشگاه نمی‌آیند و از دانشگاهیان در زمینه‌های مختلف شهری در حوزه هنر یاری نمی‌گیرند.
**بازتولید صنایع دستی راهکار حل مشکلات است
وی راهکار حل مشکلات در حوزه صنایع دستی را بازتولید این هنر دانست و اضافه کرد: نگرش امروز به صنایع دستی کهنه و قدیمی است که اگر متناسب با حرکت جامعه تجدید نشود، یقیناً زنده نخواهد ماند و این چالش اصلی است؛‌ درحال حاضر کشور‌هایی همچون چین، آلمان و انگلستان با رویکرد کارآفرینی به حوزه هنرهای تجسمی نگاه کرده‌اند و آن را از روستاها به شهر‌ها کشیده‌اند و آن را به تولید انبوه رسانده‌اند و با این روش صادرات صنایع دستی را کلید زده‌اند؛ این درحالی است که ما با تنوع و تعدد در حوزه صنایع دستی می‌توانیم چند برابر فروش نفت از بازده اقتصادی هنر بهره‌مند شویم.
این استاد هنر همچنین به بحران‌های زیست‌محیطی نیز اشاره کرد و گفت: انسان همواره از طبیعت الهام گرفته است و صنایع دستی جدیدی را خلق کرده است، امروز یکی از چالش‌های مهم پیش‌روی ما وجود صنایع آلاینده است که می‌توان آن را با احیای صنایع دستی کاهش داد و آینده زیبا و پاکی را برای انسان رقم زد.