چاپ

فارس آنلاین - شیراز- ثبت هفت اثر تاریخی به یادگار مانده از دوره ساسانیان در فهرست میراث جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) از دستاوردهای بزرگ دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در حوزه فرهنگی است.
کمیته میراث جهانی یونسکو در چهل ‌و ‌دومین اجلاس سالیانه خود در شهر منامه بحرین، شنبه نهم تیرماه 97، آثار ارزشمند و باشکوهی از معماری و شهرسازی دوره ساسانی را با عنوان منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس در فهرست میراث جهانی ثبت کرد.
پیش تر آثار تاریخی تخت جمشید، پاسارگاد (آرامگاه کوروش)، باغ های پاسارگاد و باغ ارم از این استان در فهرست آثار جهانی ثبت شده بود.
میراث جهانی یونسکو نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ 16 نوامبر 1972 میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی داشته و به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، تعلق دارد.
در نشست نهم تیرماه کمیته میراث یونسکو، مُهر ثبت جهانی بر روی پرونده آثار تاریخی مجموعه بیشابور، تنگ چوگان، غار و مجسمه شاپور (در شهرستان کازرون)، آتشکده (کاخ اردشیر ساسانی)، قلعه دختر و شهر گور (در شهرستان فیروزآباد) و کاخ ساسانی (در شهرستان سروستان) نشست.
آنچه اهمیت این رویداد را دوچندان می کند، دستیابی به این دستاورد در شرایط غیرعادلانه فضای بین المللی و دشمنی و عداوت برخی کشورها با ایران اسلامی است.
به ثمر نشستن پرونده ثبت جهانی این آثار، از یک سو موفقیت تیم ایرانی در مستندسازی و دفاع از این پرونده را بازتاب داد و از سوی دیگر، شکست تلاش های برخی کشورها که از سر مواضع خصمانه خود با ایران اسلامی در برابر ثبت این آثار مقاومت و کارشکنی کردند را یادآور شد.
علی اصغر مونسان معاون رئیس جمهوری در نخستین اظهارنظر خود پس از ثبت جهانی این آثار، پرده از این تلاش های خصمانه برداشت. بدین ترتیب با ثبت جهانی این آثار، برخی معدود کشورهای مخالف این پرونده در مقابل عظمت و سابقه تمدنی ملت ایران سر تعظیم فرودآوردند. این کشورها نیک می دانستند ثبت جهانی این آثار در فهرست جهانی یونسکو و ورود آن به تقویم رسمی گردشگری بین المللی بستر توسعه گردشگری را در ایران اسلامی، بویژه در استان فارس هموار می کند.
کشورهایی که انزوای ایران در عرصه بین المللی را در خیال خویش می پرورند، این موضوع را برنمی تابند.
از آنجا که تقویت گردشگری و جذب شمار زیادی از گردشگران بین المللی، امروز مولفه ای ارزشمند در تقویت امنیت ملی کشورها، گفتمان فرهنگ ها و تمدن ها و مانعی بر سر راه جنگ طلبی و افراطی گری برخی قدرت ها است، دستاورد نهم تیرماه ایران در ثبت جهانی پرونده آثار جدید، گامی در مسیر تقویت امنیت ملی نیز تلقی می شود.
از دیگر سو، این تصمیم در شرایطی در اجلاس یونسکو به تصویب رسیده است که کشور بحرین میزبان این اجلاس بود، کشوری که سال های گذشته در اجلاس های بین المللی رویکردی غیرسازنده در ارتباط با کشورمان در پیش گرفته است. به طور معمول، کشورهای میزبان اجلاس هایی از این نوع، تاثیرگذاری ولو اندک بر مصوبات نشست ها می توانند داشته باشند و تصویب خواسته ایران در اجلاس بین المللی یونسکو، از این منظر، شیرینی این دستاورد را دوچندان می کند.
ساعتی بعد از تصویب پرونده ایران در میراث جهانی یونسکو، اسماعیل تبادار استاندار فارس در مصاحبه ای این خبر را به اطلاع مردم استان رساند تا کام مردم منطقه از رهاورد و ثمره این پیروزی در عرصه دیپلماسی و سطح بین المللی شیرین شود. مردم استان فارس بویژه شهرستان های کازرون، فیروزآباد و سروستان امروز با غرور بیشتری به آثاری که میزبان آن هستند، می نگرند و چشم امید به رونق گردشگری در این مناطق دارند.
آنچه در این مقطع زمانی اهمیت دارد، گام برداشتن در مسیر پاسداشت واقعی این دستاورد در راستای تقویت گردشگری است و از این رو، نیاز است که تلاش ها با همان جدیت برای ثمره چینی از این دستاورد متمرکز شود.
امروز با ثبت آثار دوره ساسانی فارس در میراث جهانی یونسکو، این آثار بیش از گذشته به تقویم و برنامه کاری تورهای گردشگری بین المللی راه می یابند و از این رو، نیاز است که بستر و زیرساخت های مورد نیاز برای بهره گیری از این فرصت اندیشیده شود.
آمارها گویای آن است که در یکسال گذشته (از اول تیرماه 96 تا 31 خرداد 97) افزون بر 16 هزار و 103 گردشگر خارجی و 55 هزار و 626 گردشگر داخلی از مجموعه های تاریخی بیشابور، موزه بیشابور، تنگه چوگان (در شهرستان کازرون) و آتشکده فیروزآباد دیدن کرده اند و از آنجا که بلیت فروشی در کاخ ساسانی سروستان، قلعه دختر و شهر گور صورت نمی گیرد، شمار بازدیدکنندگان این آثار بسیار بیش از این تعداد است.
بنا بر اعلام روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس، دراین مدت، سهم بازدید گردشگران خارجی از مجموعه بیشابور 6 هزار و 347 نفر، موزه بیشابور 407 نفر، تنگه چوگان 6 هزار و 762 نفر و آتشکده فیروزآباد 2 هزار و 587 نفر بوده است.
مقایسه این آمار مربوط به یکسال گذشته و شمار بازدیدکنندگان از این آثار در یکسال پس از ثبت جهانی آنها به خوبی نشان خواهد داد که تا چه حد از این دستاورد در راستای توسعه گردشگری بهره گرفته شده است.
بدون تردید، تحقق این هدف تنها در حدود وظایف و تکالیف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیست و سایر دستگاه ها، نهادها و سازمان های مردم نهاد نیز باید برای تحقق آن به اجماع دست یابند و حرکت جمعی در این مسیر داشته باشند.
در این راستا، اقدام های زیر بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می رسد:
الف - تقویت زیرساخت های حمل و نقل:
راه و جاده از مولفه های کلیدی برای تضمین توسعه پایدار گردشگری در این مناطق است، بویژه در شرایطی که استان فارس از نظر تلفات جاده ای در صدر فهرست استان های کشور قرار دارد و حوادث رانندگی علاوه بر هموطنان، سلامت گردشگران خارجی را نیز می تواند به مخاطره بیندازد. مروری بر اخبار سال های گذشته نشان می دهد که برخی گردشگران خارجی در جاده های فارس مصدوم شده اند و یا به عنوان نمونه، 2 گردشگر آلمانی اردیبهشت ماه 96 جان خود را در تصادفی از دست دادند که به گفته پلیس، تخطی راننده از سرعت مطمئنه عامل آن بود. این حادثه به تنهایی عامل بستری شدن 17 گردشگر دیگر خارجی نیز بود.
ب- ضرورت فرهنگ سازی:
بدون تردید ثبت جهانی آثار ساسانی، شمار بیشتری از گردشگران خارجی را روانه استان فارس و سه شهرستان کلیدی محور تاریخی ساسانی می کند.
نوع تعامل و میزبانی مردم محلی از گردشگران خارجی برای تقویت این صنعت پُر سود از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که این میهمانان کشور، تجارب خود از سفر را با دیگر گردشگران در سطح بین المللی به اشتراک می گذارند.
در این راستا، ضروری به نظر می رسد که بزرگان، مسئولان و رسانه ها و دیگر نهادهای تاثیرگذار عرصه فرهنگ، وارد عرصه شوند و تاثیر "میزبانی خوب" گردشگران خارجی را در اقتصاد، رفع مشکلات اقتصادی و اشتغال بیکاران، تقویت امنیت منطقه و امنیت ملی و ... را تبیین کنند.
در شرایط کمبود منابع آبی که مردم بیشتر مناطق استان فارس از آن رنج می برند، این گردشگری است که می تواند مرهمی بر زخم هایی باشد که خشکسالی برای این دیار به ارمغان آورده است و ضمن توسعه بیشتر منطقه، جوانان جویای کار را نیز صاحب شغل و درآمد کند.
علاوه بر این، آموزش عوامل دست اندرکار در حوزه گردشگری در زمینه نوع تعامل با گردشگران نیز از دیگر ماموریت های فراروی نهادهای مسئول و فعالان بخش خصوصی است.
ج- تسهیل سرمایه گذاری:
ثبت جهانی آثار دوره ساسانیان به بازشناسی این آثار در سطح بین المللی منجر می شود و از این رو، این آثار از این پس مخاطبان بیشتری در جهان خواهد داشت. این شرایط، فرصت طلایی برای سرمایه گذاری سودآور و مطمئن در حوزه گردشگری سه شهرستان میزبان این آثار را فراهم کرده است و ضرورت دارد، مسئولان امر شرایط را برای سرمایه گذاران در این عرصه آسان و هموار نمایند تا مرهمی بر کمبود زیرساخت های اقامتی و گردشگری در این مناطق باشد.
هم اینک شهرستان سروستان هیچ مهمانسرایی برای پذیرش مسافران ندارد، شهرستان فیروزآباد نیز تنها یک مهمانسرا دارد و در این میان، سهم شهرستان کازرون با داشتن دو واحد اقامتی و مهمانسرا از دو شهرستان دیگر بهتر است.
نکته جالب توجه این که هیچ یک از ظرفیت های موجود اقامتی در این مناطق نیز در سطح و عیار بین المللی نیستند و این موضوع مانعی بر سر راه ماندگاری گردشگران و افزایش طول اقامت آنها در این منطقه است. در چنین شرایطی، اتوبوس های گردشگری از هتل های ستاره دار شهر شیراز روزها روانه محور ساسانی می شوند و شب ها گردشگران را به این هتل ها باز می گردانند، بنابراین گردش اقتصادی ناشی از حضور گردشگران در این مناطق به حداقل می رسد.
این نقیصه می طلبد که سرمایه گذاری لازم در زمینه زیرساخت های گردشگری این مناطق صورت گیرد تا شمار بیشتری از گردشگران بتوانند روزهای بیشتری در محور ساسانی فارس اقامت داشته باشند و منطقه را از مواهب و درآمدهای آن بهره مند کنند.
در این میان، تقویت دیگر زیرساخت های گردشگری مانند مجتمع های بین راهی، کیفیت بخشی به رستوران ها و تسهیل راه اندازی اقامتگاه های بوم گردی می تواند مرهمی فوریتی بر کمبود امکانات این مناطق باشد.
با این رویکرد شاید بتوان نهم تیرماه سال 1398 با مقایسه آمار یک سال قبل و یک سال بعد ثبت جهانی آثار محور ساسانی در یونسکو، به قضاوت نشست که آیا توانسته ایم به شکل مطلوب از ثمره ثبت جهانی آثار ساسانی بهره مند شویم یا خیر؟
امید که بتوانیم نهال امیدی را که در پرتو ثبت جهانی این آثار ریشه دوانده به ثمر بنشانیم.