چاپ

فارس انلاين- رنگ‌هاي طبيعي و زيبا و دلفريب برگرفته از گياهان مختلف، همانگونه كه به طبيعت بكر زيبايي چشم‌نوازي مي‌بخشد، زماني كه با شيوه‌هاي سنتي به جان پشم و نخ بنشيند، به آن هم جان مي‌دهد تا چشم را نوازش كند و روح را جلا بخشد.

در اين ميان استان فارس به دليل مناطق متعدد عشاير نشين و روستايي خود که از گذشته‌هاي دور مواد اوليه دستبافت‌هايشان را با استفاده از اين گياهان رنگ مي‌کردند از مناطقي است که در آن رنگرزي سنتي از سابقه‌اي بسيار کهن برخوردار است .

فرش پازيريک که در آن از رنگ هاي زيبا و متعددي استفاده شده گواهي است روشن بر شناخت رنگ و بهره گيري هنرمندان و صنعتگران اين خطه از گياهان و مواد رنگده در رنگرزي .

هنرمندان و صنعتگران رنگرز با استفاده از قسمت هاي مختلفي همچون ريشه ، ساقه ، ميوه و گل‌هاي درختان و گياهاني چون اسپرک، سماق، پوست انار ، پوست بلوط، زعفران، خوشک، گندل، برگ مو ، پوست گردو ، جفت، جاشير ، روناس و ... که به وفور در عرصه‌هاي طبيعي فارس مي‌رويند، نخ و پشم و پنبه را رنگ مي‌كنند.

البته با توجه به اينکه بيشتر اين مواد رنگده از ثبات نسبتا ً کمي برخوردار هستند و در مقابل نور، شستشو و سايش چندان پايدار نيستند و به همين دليل رنگرزان موادي ديگر به آنها اضافه مي‌كنند تا رنگ‌ها را تثبيت کنند، موادي که در رنگرزي به آنها دندانه مي‌گويند .

دندانه نه تنها باعث افزايش واکنش بين الياف و ماده رنگي مي شود بلکه به تثبيت رنگ و يک نواختي آن در الياف کمک مي‌کند .

زاج‌ها يا نمک‌هاي سولفات فلزات (زاج سفيد، زاج سبز، زاج سرخ و زاج سياه) بهترين املاح در کنار اسيدهايي چون دوغ، آهک، کشک، آب پنير، ليمو عماني، نشادر، قره قروت و ... جهت دندانه مي‌باشند.

دندانه‌ها به سه طريق در رنگرزي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، اول رنگرزي سپس دندانه کردن، ابتدا دندانه کردن سپس رنگرزي، دندانه و رنگرزي هم زمان .

فراواني و تنوع گياهان رنگده و برخي از حشرات در استان فارس که بيشتر آنها در صحراها ، دشت ها و مناطق کوچ رو ايلات و عشاير هستند باعث شده که استان فارس از گذشته هاي بسيار دور يکي از مراکز مهم رنگرزي ايران پهناور باشد. وجود دستبافتهاي عشايري و روستايي استان فارس در گذشته‌هاي دور مبين اين ادعاست.

شايد به صراحت بتوان گفت که يکي از دلايل شهرت و محبوبيت دستبافت هاي استان فارس از ديرباز تا کنون در کنار بافت آن، همين رنگ‌هاي گياهي است که دختران و زنان هنرمند فارسي با آنها ايجاد نقوشي زيبا و دل انگيز مي‌کنند