فارس انلاين- بختگان دومين درياچه بزرگ ايران در استان فارس بود!! درياچه‌اي بزرگ و بخشنده كه آرام آرام خشكيد و اكنون سال‌ها از خشكيدن آن مي‌گذرد و خيلي‌ها بي‌خيال از كنار آن عبور كرده‌اند.
اينجا بختگان شور بخت است كه انگار قرار نيست بخت گره‌خورده‌اش با خشکسالي و بي‌آبي باز شود. انگار وضعيت کنوني درياچه بختگان که در گذشته‌ي نه چندان دور محلي امن و زيستگاه زمستاني پرندگاني بود که از روسيه و دشت‌هاي سيبري به ايران مهاجرت مي‌کردند براي هيچ يک از مديران و مسئولان استان فارس و محيط زيست اهميتي ندارد و سال‌ها است که کام اين درياچه تشنه مانده است.
اين درياچه به همراه درياچه طشک (نرگس) زيستگاه پرندگاني همچون فلامينگو، درنا، کبوتر دريايي، آب چيلک، مرغابي، غاز و غيره بوده است که همگي در حفظ بوم‌ساختار و محيط زيست نقش بسيار ارزنده‌اي داشتند.
با وجود درياچه بختگان رطوبت هوا افزايش يافته و رطوبت حاصل شده به دليل بلند بودن ارتفاع کوه‌هاي اطراف نيريز در همان منطقه باقي مانده و سبب ثمردهي درختان انجير، بادام، انگور و زيتون در کوه‌ها بوده است و مي‌توان از اين چرخه طبيعي به عنوان آبياري مصنوعي کوه‌ها نام برد.
اين چرخه سال‌ها است که ديگر بر روال طبيعي خود نمي‌چرخد و به گفته اهالي منطقه آباده طشک بخش طشک (نرگس) از سال 1380 و تمامي درياچه بختگان از سال 1386 به طور کامل خشک شده است.
مردم منطقه بختگان و روستاهاي اطراف درياچه بختگان که بيشترين آسيب ناشي از خشکسالي درياچه به زندگي آنها وارد شده با راه‌اندازي کمپيني مردمي در راستاي احياي تالاب بختگان، کارواني از استادان دانشگاه، مسئولان و فعالان محيط زيست و اصحاب رسانه را به اين منطقه دعوت کردند.
اين کاروان روز جمعه 17 دي ماه با حضور در منطقه بختگان پس از بازديد از درياچه خشک شده‌اي که تنها شوره‌زاري از آن باقي مانده است با مردم صحبت کردند و خواسته‌هاي آنها را شنيدند تا به گوش مسئولان و متوليان امر برسانند.
خشکي اين درياچه هرچند دلايل مختلفي دارد اما آنچه از صحبت‌هاي استادان دانشگاه شيراز همچون سيّد جعفر ناظم‌السادات، دکتر معصومي، پرفسور عزت‌الله رئيسي و غيره که کاروان «ما صداي بختگان هستيم» را همراهي کردند برمي‌آمد عوامل انساني و سوءمديريت منابع آب از مهم‌ترين عوامل خشک شدن درياچه بختگان است.
به دليل خشکي اين درياچه و کمبود آب در بخش بختگان تعداد زيادي از روستاها به طور کلي خالي از سکنه شدند و روستاييان به اجبار و از سر بيکاري و نبود شغل مناسب در روستا به اطراف شهرها پناه برده‌اند.
کشاورزان آباده طشک و بخش بختگان از کمپين «ما صداي بختگان هستيم» درخواست پلمپ و پر کردن سريع چاه‌هاي غيرمجاز، 12 ساعته کردن تمامي چاه‌هاي کشاورزي و اجباري کردن زمان استفاده از آن، نصب کنتور آب کشاورزي بر روي تمامي چاه‌هاي کشاورزي و گرفتن آب‌بها، لغو مجوز کف‌شکني پلمپ تمام چاه‌هاي کشاورزي به مدت پانزده سال و اجاره زمين‌ها توسط دولت از طريق اين کمپين پيگيري شود و از دولت و مسئولان محيط زيست خواستند اين موارد را هر چه سريع‌تر اجرايي کنند چراکه اين موارد را راهکاري براي تسريع در احياي تالاب بختگان مي‌دانند.
چندي پيش در مهرماه امسال محمدرضا هاجري، رئيس کميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي اسلامي شهر شيراز، نيز در جلسه علني شوراي شهر خواستار پيگيري مطالبات استان فارس در زمينه احياي درياچه‌هاي خشکيده به ويژه درياچه بختگان شد.
وي که معتقد است بحران و جنگ آب در خاورميانه آغاز شده در اين باره مي‌گويد: با توجه به اينکه استان فارس در کانون خشکسالي قرار دارد اين معضل بايد در استان به درستي مديريت شود.
به گفته وي رفع مشکلات ناشي از خشکسالي استان فارس نيازمند تبديل آن به يک مطالبه و عزم استاني و دنبال کردن آن به دور از حاشيه‌سازي‌هاي سياسي و تبليغي است.
محمد درويش، مديرکل دفتر مشارکت‌هاي مردمي سازمان حفاظت محيط زيست، که در کنار حمزه ولوي، مديرکل حفاظت از محيط زيست استان فارس، کاروان «ما صداي بختگان هستيم» را همراهي و از اين کمپين حمايت مي‌کند مي‌گويد: بسياري از گروه‌ها و شخصيت‌هاي حقيقي يا حقوقي که دم از محيط زيست مي‌زنند در عمل در پاي منافع سياسي يا مصلحت‌هاي قومي و استاني خود از موازين و اصول محيط زيستي عبور مي‌کنند.
توصيه وي به اعضاي کمپين اين است که فعاليت‌هاي خود را در قالب انجمن صنفي پيگيري کنند و حرمت کنشگري خود در حوزه محيط زيست را پاس دارند.
اين کاروان در حاشيه بازديد از درياچه بختگان و صحبت با مردم اين منطقه با آيت‌الله سيّد علي فقيه، نماينده مردم استان فارس در مجلس خبرگان رهبري، ديدار و گفت‌و‌گو کردند.
وي در اين جلسه خطاب به اصحاب رسانه تاکيد کرد: اهميت محيط زيست تالاب بختگان مورد توجه رسانه‌ها قرار گيرد و مسئولان در مسائل محيط زيست اختلافات جناحي و قومي را کنار بگذارند.
نماينده مردم استان فارس در مجلس خبرگان گفت: بايد مردم کشور و دنيا تالاب بختگان و محيط زيست آن را بشناسند تا به اهميت نجات دادن اين تالاب پي ببرند و اين وظيفه رسانه‌ها است که بسيار گسترده و به طور جدي صداي اين درياچه تشنه را به گوش مسئولان برسانند.
آيت‌الله فقيه در ديدار با کاروان اصحاب رسانه و فعالان محيط زيست در حمايت از تالاب بختگان اظهار داشت: روزي افتخار ما اين بود که حاشيه‌نشينان بختگان و به ويژه شهرستان نيريز رتبه اول توليد گندم را دارند غافل از اينکه کشت بي‌رويه سبب خشکيدن بختگان مي‌شود.
وي افزود: بايد از کشت‌هايي که مصرف بالاي آب را مي‌طلبد مانند ذرت و گندم خودداري کرده و به سمت کشت‌هايي ديمي رو آورد و مسئولان و متوليان اين حوزه بايد در اين زمينه آگاهي لازم را به مردم ارائه دهند.
نماينده ولي فقيه در شهرستان نيريز و استهبان با اشاره به اينکه توليد گندم از 70 هزار تن به هزار تن کاهش يافته است بيان کرد: معيشت مردم به دليل خشکسالي با مشکل مواجه شده و بخش عمده ساکنان اين منطقه مهاجرت کرده‌اند که بايد چاره‌اي انديشيد.
آيت‌الله فقيه با بيان اينکه محيط زيست 15 شهر حاشيه بختگان در خطر است، تصريح کرد: به رئيس جمهور و رئيس سازمان محيط زيست خانم ابتکار در مورد درياچه بختگان نامه زده و خواستار رسيدگي به شرايط اين تالاب بزرگ شديم.
وي خاطرنشان کرد: اين خشکسالي بيشتر از همه به فقيران فشار آورده و مردم درآمدي ندارند که زکات و خمس دهند و به تبع آن شرايط نيازمندان سخت‌تر مي‌شود.
نماينده مردم استان فارس در مجلس خبرگان با اشاره به اينکه يکي از دلايل خشک شدن بختگان حفر چاه‌هاي غيرمجاز است، بيان کرد: 4 هزار و 300 حلقه چاه در منطقه به 17 هزار چاه تبديل شده و حفر اين چاه‌ها سبب افزايش خشکسالي شده است.
آيت‌الله فقيه گفت: من شرم مي‌کنم به ديدن روستايي‌ها بروم، کاخ نشينان پايتخت درد اين مردم را نمي‌فهمند، ما ديرخيز هستيم و زماني وارد عمل مي‌شويم که فاجعه اتفاق افتاده است.
وي از مسئولان خواست در مورد مسائل محيط زيستي اختلافات را کنار گذاشته و متحد شوند و تاکيد کرد: هرکس بايد در تخصص خودش حرف بزند و به حرف خود عمل کند، بايد به دانشگاهيان ميدان بيشتري داد تا با نوآوري مشکلات را حل کنند.
نماينده ولي فقيه در نيريز و استهبان با بيان اينکه ما به تمدن چند هزار ساله خود مي‌باليم در حالي که از کشورهايي که عمر چنداني از تاسيسشان نمي‌گذر عقب‌ماده‌ايم، اظهار داشت: بايد الگوي مصرف مردم تصحيح شود، بايد از کشورهاي ديگر الگوبرداري کرد و به خودکفايي واقعي رسيد و اين نيازمند مديريت صحيح و کارشناسي است.
آيت‌الله فقيه با اشاره به اهميت رسانه‌ها در فرهنگ‌سازي به ويژه در حوزه محيط زيست بيان کرد: گورخر آسيايي نيز در حال انقراض است و بايد مردم کشور و دنيا تالاب بختگان و محيط زيست آن را بشناسند تا به اهميت نجات دادن اين تالاب پي ببرند.
معصومه ابتکار، معاون رييس جمهور و رييس سازمان حفاظت محيط زيست کشور، نيز با ارسال پيامي به کمپين مردمي «ما صداي بختگان هستيم» از کاروان حمايت کرده است.
در متن پيام وي آمده است: تالاب‌هاي ايران در خشکسالي‌هاي اخير و تحت شرايط تغيير اقليم که يک پديده جهاني است، دچار تهديد و آسيب‌هاي فراوان شده است. متاسفانه سياست‌هاي مقطعي و فشار بخش‌هاي کشاورزي و صنعت نيز با برداشت بي‌رويه از منابع آب سطحي و زيرزميني مزيد بر علت بوده است. حق‌آبه طبيعي تالاب ها و رودخانه ها در اين ميان البته ناديده گرفته شده است.
اين مشکل در دولت يازدهم، موجب تغيير جهت کلي در بسياري از سياست هاي کشور شده و حق آبه رودخانه ها و تالاب ها و توجه به کاهش برداشت از ذخاير آب به ويژه آب هاي زيرزميني در سياست ها و جهت گيري هاي توسعه در کشاورزي، صنعت و امور شهري مورد توجه قرار گرفته است. دولت همچنين موضوع ارزيابي زيست محيطي سدها و طرح‌هاي انتقال آب را جدي دانسته و اجرايي کرده است.
در مورد تالاب بختگان که نگيني ارزشمند در ميان 13 تالاب ديگر استان فارس به شمار مي رود، برنامه مديريت زيست بومي در يک فرآيند مشارکتي با حضور تمامي ذي نفعان در دست تدوين بوده که در سفر اخيرم به فارس گزارش آن ارايه و مقرر شد طي ماه‌هاي آينده نهايي شود. در کارگروه استاني و شوراي عالي آب نيز موضوع تامين حق‌آبه تالاب‌هاي حوزه بختگان مورد تاکيد و پيگيري قرار دارد.
بختگان ابتدا متعلق به مردم منطقه و سپس متعلق به همه ايران است. احياي اين تالاب و ديگر تالاب هاي استان و کشور، به اصلاح الگوي کشت و شيوه آبياري و تامين حق آبه ها با مشارکت مردم، روستاييان و عشاير وابسته است. در اين حال، تشکل ها و فعالين محيط زيست سهم مهمي در آگاهي بخشي و جلب مشارکت مردم محلي و کشاورزان در اين روند دارند.
فرصت را مغتنم مي دانم تا اين هم صدايي در نجات بختگان را سپاس گويم و اميدوارم تلاش ها با قوت براي احياي تالاب هاي اين سرزمين ادامه يابد. پايدار و سربلند باشيد.
مهندس محمد مهدي برومندي، نماينده مردم مرودشت، ارسنجان و پاسارگاد و از حاميان کمپين «ما صداي بختگان هستيم»، روز شنبه هجدهم دي ماه، در مورد احياء درياچه بختگان، در صحن علني مجلس نطق داشت.
پيش از اين نيز 28 نماينده مجلس در نامه‌اي از کمپين ما صداي بختگان هستيم حمايت کرده بودند و دکتر داريوش اسماعيلي، نماينده مردم خرامه و سروستان، دکتر بهرام پارسايي، مهندس علي اکبري و مسعود رضايي نمايندگان شيراز و دکتر اصغر مسعودي، نماينده نيريز و استهبان طي پيام‌هاي صوتي از کمپين «ما صداي بختگان هستيم» حمايت و خواستار تسريع در اختصاص بودجه جهت احياي تالاب بين‌المللي بختگان شدند.
همچنين سيّد کمال پاک‌فطرت و محمدرضا هاجري از اعضاي شوراي اسلامي شهر شيراز، سيّد محمدتقي سهرابي، مديرکل صدا و سيماي مرکز فارس، حميدرضا آذري، مديرکل آموزش و پرورش استان فارس، محمدرضا اميري، فرماندار شهرستان نيريز، تعدادي از استادان دانشگاه شيراز و جامعه رسانه، تعدادي از بازيگران مطرح سينما از جمله افسانه بايگان، مجيد مظفري، رضا کيانيان، بهزاد فراهاني، محسن تنابنده، آنا نعمتي، بهاره رهنما، مونا فرجاد، شبنم مقدمي، تينا پاکروان، ويشکا آسايش، نگين صدق گويا، شبنم فرشادجو و برخي بازيکنان فوتبال کشور همچون افشين پيرواني، مهدي مهدوي کيا حمايت خود را از اين کمپين اعلام کردند.
حضور کاروان «ما صداي بختگان هستيم» در منطقه بختگان با استقبال بسيار خوب و پرشور مردم بخش‌هاي کربال، خير و نيريز مواجه شد؛ اين کاروان شايد روزنه‌هاي اميد را دل آنها زنده کرد تا براي احياي درياچه بختگان با کاروان همصدا شوند و همين حضور سبب عزمي راسخ‌تر در اعضاي کمپين براي پيگيري خواسته‌هاي آنها شود