چاپ

پیام فارس- سمندر در سال 1316خورشیدی در شیراز زاده شد. پدرش داروساز بود و از کودکی او را با عرصه هنر و موسیقی مانوس کرد.
این شاعر شیرازی در دبیرستان سلطانی شیراز تحت تعلیم علی محمد کامرانی، دایی‌اش که معاون آن دبیرستان بود، قرار گرفت.
سمندر دانش‌آموزی بسیار توانمند بود و در سه سال دبیرستان در رشته‌های خط و خوشنویسی، ادبیات و موسیقی مقام نخست را در میان دانش‌آموزان در کشور به‌ دست آورد و سهمیه اعزام به اروپا را کسب کرد.
وی در رشته‌های ادبیات فارسی و معماری در آمریکا دکترا گرفت و از سال 1357 در این کشور ساکن شد اما فعالیت‌هایش در حوزه شعر و ترانه‌سرایی متوقف نشد.
او به دلیل پایگاه قوی فرهنگی و نیز علاقه به شیراز و ادبیات و لهجه آن، بنیانگذار سرودن شعر به این لهجه شناخته می‌شود.
شاعر ترانه گل سنگ، در سال‌های پایانی عمر به بیماری پارکینسون دچار شد.
از آثار تحقیقی او در زمینه ادبیات فارسی و شعر می‌توان به مجموعه شعر پَرَندوش، شعر شیراز (مجموعه شعر و تفسیر به لهجهه شیرازی، تحقیق و پژوهش در فرهنگ مردم شیراز، شعر شهر، میکس شعر (مجموعه شعر فارسی و انگلیسی)، شعرک‌های ژاپنی و ترانک اشاره کرد.

** کاری که سمندر برای گویش و لهجه شیرازی کرد بی‌نظیر بود
ناشر اختصاصی آثار بیژن سمندر گفت: سرودن شعر به گویش و لهجه شیرازی پیش از سمندر توسط شاعرانی همچون سعدی رخ داده بود اما کاری که سمندر در گویش و لهجه شیرازی انجام داد، بی‌نظیر بوده است.
داریوش نویدگویی عنوان کرد: او شیرازی بود، عاشق شیراز بود و در پی واژگان گمشده فرهنگ مردم شیراز می‌گشت.
وی با بیان اینکه اشعار شیرازی سمندر واژگان قدیمی را زنده نگاه می‌داشت، افزود: هنر شعری او این درک را به سمندر می‌داد که واژگان را در جایی به کار برد که آسیبی به صنعت شعر وارد نشود.
مدیر انتشارات نوید شیراز ابراز داشت: در شعر‌های این شاعر، فرهنگ مردم شیراز بازگو می‌شود برای مثال معرفی انواع غذاهای شیرازی و محلات مختلف شیراز را در خلال اشعارش می‌توان یافت.
نویدگویی با بیان اینکه بیشتر خوانندگان شیرازی و غیر شیرازی با علاقه،‌ اشعار این شاعر را بازخوانی یا اجرا می‌کنند، اضافه کرد: سمندر خود یک نوازنده چیره دست بود و آشنایی‌اش با دستگاه‌های ایرانی اشعار او را در مرتبه‌ای قرار داد که به آسانی بتوان آن‌ها را اجرا و برایش آهنگسازی کرد.
این ناشر ابراز امیدواری کرد که شاعران علاقه ‌مند به شعر شیراز، همچون بیژن سمندر در پی نوآوری و یافتن واژگان مانده در تاریخ باشند.
وی سمندر را دارای طبعی لطیف و ذوقی سرشار دانست و گفت: سال‌های سال در کنار او بودیم و روحیه هنرمندانه‌اش او را حساس و ظریف کرده بود.
شاعر شیرازی نیز در گفت و گو با ایرنا عنوان کرد: شروع شاعری‌ ام را مدیون بیژن سمندر هستم و دو کتاب شعر شیراز و شعر شهر، بی‌نظیر است؛ فارغ از اینکه سیاست‌ زدگی فرهنگی سبب شد این گنج گرانبها سال‌ها از شیراز یا به قول خودش `شهر` دور بماند.
هاشم کرونی افزود: اینکه کسی در قلب نیویورک باشد و جزئیات واژه‌ها و رسوم و آیین این مردم نازنین را در یاد داشته باشد، بی مانند یا دستکم کم نظیر است.

**سمندر الگوی تمام عیار شیرازی بودن و شیرازی ماندن است
کرونی، سمندر را الگوی تمام عیار شیرازی بودن و شیرازی ماندن دانست و افزود: اگر شیرازی بودن افتخاری باشد که قطعاً هست، شیرازی ماندن بسیاری به ویژه نسل‌های جوان‌تر این شهر مدیون اوست.
وی با بیان اینکه شیراز او با آفتاب جِنگِش ناز بود و در سرزمین اندیشه و هنرش با همین سطرهای به ظاهر ساده اما در بن مایه عمیق قلب‌ها را به هم گره می زد، گفت: او مانند همه شیرازی ها با امامزاده سیدعلاءالدین حسین واگویه می‌کرد؛ اما یادش نمی رفت تذکار بدهد که آدم شدن مشکل و گنده شدن آسان است.
این شاعر آیینی بیان داشت: سمندر با شاهچراغ (ع) با لفظ زیبای `آقوی آقام` و `کاکوی کاکام` درددل می کرد اما مهمترین وجه شعرهای او دل عاشق و چشم زیبابینش بود.
او با اشاره به اینکه مراعات نظیرهای بی‌ نظیر تصویرهای جاودانه، استعاره های ناب و جان بخشی عجیب از ابزار زندگی ساده مردم سبب شده بود روزمرگی ها را شعر کند، گفت: هیچکس در این صنایع ادبی به گرد پای سمندر نخواهد رسید.
کرونی عنوان کرد: بی تردید از شمس ناصر و شاه داعی تا سمندر راه طولانی پیموده شد و بعدها احد ده ‌بزرگی و یدالله طارمی و امروز ده ها شاعر پیر و جوان علم شعر شیرازی را بر دوش دارند اما بی شک سلطان بی بدیل شعر شیرازی بیژن سمندر بوده و هست و همچنان خواهد بود.