استان فارس بيش از سه هزار اثر ثبت شده در فهرت آثار ملي کشور دارد که هرکدام به نوبه خود گوياي تمدن و تاريخ کهن اين خطه از کشور است.
تخت جمشيد، پاسارد، باغ ارم ، کاخ اردشير، نقش رستم و صدهار اثر تاريخي ديگر اين استان را از لحاظ برخورداري از آثار تاريخي در صدر کشور قرار داده است.
باغ ارم
باغ ارم يکي از مشهورترين باغهاي ايران محسب مي شود که در شمال غربي شيراز و در خيابان ارم قرار دارد. سروناز باغ ارم از لحاظ زيبايي بي نظير در ميان درختان اين باغ جلوه گري مي کند.
در اواخر دوره زنديه ، سران ايل قشقايي ، اين باغ را محل استقرار خود قرار داده و جاني خان ، ايلخان قشقايي و پسرش محمد قلي خان، عمارت باشکوهي را در اين باغ پي ريزي کردند.
در زمان ناصرالدين شاه قاجار حاج حسنعلي خان ملغب به نصيرالملک اين باغ را خريداري و شروع به ساخت عمارت زيبايي در آن کرد و پس از فوت وي خواهر زاده او امور باغ را بر عهده گرفت و ساختمان نيمه کاري باغ را به اتمام رساند.
شيوه معماري عمارت به تقليد از معماري دوره زنديه و قاجاريه است.
عمارت سه طبقه باغ ارم که پشت بام آن شيرواني شده داراي ايواني دو ستوني است که سقفي مسطح دارد. تزيينات ساختمان از لحاظ معماري، نقاشي، حجاري ، کاشيکاري ، گچبري از شاهکارهاي معماري هنرمندن دوره قاجار به شمار مي رود.
اين باغ چندي پيش به ثبت جهاني نيز رسيده است.
گچ بريهاي کاخ اردشير بابکان پس از 1800 سال هنوز سالم است
کاخ اردشير بابکان از جاذبه‌هاي تاريخي و گردشگري شهرستان فيروزآباد به شمار مي رود.
اين بنا در دوران اردوان پنجم آخرين پادشاه اشکاني به دست اردشير بابکان بنيان‌گذار سلسله ساساني در سده سه ميلادي ساخته شد.
اين کاخ داراي تالارهاي تو در تو است و با گذشت يک هزار و 800 سال همچنان گچبري قسمت بالاي ديوارهاي داخلي آن سالم مانده‌است.
در ضلع شرقي کاخ، چهار ساختمان گنبدي شکل عظيم وجود دارد، اين گنبدها به وسيله ٔ فيل پوش بالا رفته است. در ضلع شمالي خارج از ديوار کاخ نيز چشمه‌اي زلال از دل خاک مي‌جوشد و استخري طبيعي جلوي اين چشمه به وجود آمده‌است.
نهري از کنار ديوار شرقي کاخ عبور مي‌کند که موجب آباداني شهر گور و کاخ ساساني بوده‌ا ست. کمي بالاتر از کاخ آتشداني براي مراسم مذهبي وجود دارد. وجود چهار عنصر طبيعي آب، باد، خاک و آتش امتيار ويژه‌اي به اين منطقه داده است.
پاساردگاد گردشگران را فرامي خواند
گردشگراني که از مسير اصفهان به سمت شيراز در حال حرکت هستند، به طور حتم در ميانه راه در شهر سعادت شهر سري به مجموعه جهاني پاسارگاد نيز خواهند زد.
اين مجموعه دربرگيرنده ساختمان‌هايي چون آرامگاه کوروش، باغ پادشاني پاسارگاد، کاخ دروازه و ...است.
اين مجموعه، پنجمين مجموعه ثبت‌شده در فهرست آثار ميراث جهاني در ايران است که در نشست يونسکو به دليل دارا بودن شاخص‌هاي فراوان با 100 در صد آرا درفهرست آثار جهاني به ثبت رسيد.
قلعه اژده ها پيکر در جنوبي ترين نقطه فارس
قلعهٔ اژدهاپيکر در شهرستان لارستان واقع در جنوبي ترين نقاط فارس بر روي تپه‌اي در جانب شمالي شهر قرار دارد.
بين اين تپه و تپه‌اي که "قلعهٔ نارين" بر روي آن ساخته شده، دره اي تنگ وجود دارد که مسير رودخانهٔ خشکي به نام رودخانه "وروند" است
.
قدمت آثار و بقاياي آن به دوره ساساني مي رسد و استحکامات و تأسيسات داخلي آنچنان محکم و استوار بوده‌است که در قديم آن را طلسم کياني مي‌ناميده‌اند.
برفراز اين کوه چاهي از دل سنگ تراشيده شده که به دولاب مشهور است و درباره آن داستان‌ها و افسانه‌هاي بسياري گفته مي‌شود.
دهکده قلات جذبه طبيعي براي گردشگران
در ميان آثار و بناهاي تاريخ، جاذبه هاي طبيعي استان فارس نيز در خور توجه و بازديد هستند.
دهکده ييلاقي قلات يکي از اين جاذبه ها محسوب مي شود که در فاصله 40 کيلومتري شمال غرب شيهر شيراز قرار دارد.
بقاياي کليساي تجليل مسيح، قلعه قزل ارسلان، آسياب قديمي و خانه هاي قديمي در ساختار کوهستاني از جمله جاذبه هايي هستند که در کنار طبيعت زيباي قلات، مي توان از آنها نيز بازديد کرد.
ساختار قديمي روستاي قلات با قابليتهاي طبيعي، چشمه سارها، باغها و آبشارهاي زيبا علاقمندان و دوستداران بيشماري را به اين منطقه ييلاقي جلب کرده است.
دارابگرد يکي از کهن ترين شهرهاي ايران
شهرستان داراب نيز مملو از جاذبه هاي گردشگري و تاريخي است که از جمله آن مي توان به شهر دارابگرداشاره کرد
اين شهر از کهن‌ترين شهرهاي ايران و جهان محسوب مي‌شود و پيشينه آن به بيش از دو هزار و 500 سال مي‌رسد. دارابگرد نام يکي از پنج شهرستان ايالت پارس در ايران قديم است.
سبک بناي شهر اقتباس از شهرهاي قديم بين‌النهرين باستان است. ديوار اطراف شهر باقي مانده و هنوز برخي از بقاياي بناها از جمله کاخ و قلعه حاکم شهر بر فراز قله مياني ديده مي‌شود.
بناي شهر دارابگرد بر مبناي برخي روايات تاريخي منسوب به داراب پسر بهمن پسر اسفنديار کياني بوده است.
فدامي؛ آبشاري که همزمان چهار نوع آب دارد
آبشار "فدامي" در داراب نيز از چهار نوع آب شور، شيرين، سرد و گرم برخوردار و به عنوان منحصر به فردترين آبشار ايران مطرح است.
آبشار فدامي از زيباترين آبشارهاي کشور است. فاصله اين آبشارها از مرکز استان فارس 380 کيلومتر است که در منطقه گرم و خشک بخش فرگ داراب و در آخرين نقطه جنوب شرقي فارس در مسير بندر عباس واقع شده است.
آبشارهاي شور و شيرين فدامي در هشت کيلومتري شمال غربي شهر فدامي و در فاصله 135 کيلومتري جنوب شرقي شهر داراب واقع شده است
.
عرض آبشار شيرين فدامي در گذشته به 800 متر مي رسيد و عريض ترين آبشار طبيعي ايران محسوب مي شد به دليل خشکسالي و استفاده بي رويه کشاورزان بالادست اکنون به 200 متر رسيده است.
ارتفاع آبشار شيرين بين 12 تا 20 متر و ارتفاع آن از سطح دريا 900 متر است. رودخانه دائمي ايجاد شده ازآبشارهاي فدامي حدود دو هزار هکتار از نخيلات پايين دست را آبياري مي کند.
يکي از وي‍ژگيهاي آبشار فدامي وجود چهار نوع آب شور و شيرين و سرد و گرم است که در فاصله 20 متري آبشار شيرين با هم مخلوط مي شوند و استخر طبيعي زيبايي را پديد مي آورند.
ارتفاع آبشار شور فدامي که در بالادست آبشار شيرين واقع شده 10 تا 15 متر است.