به شيراز که وارد شود، همزمان با پرشدن مردمک چشم با تصوير گنبد فيروزه اي آقا احمدابن موسي(ع)، هر نفسي که فرو مي دهي، سرشارت مي کند از شميم جان نواز عطر بهار نارنج، آنقدر که دل به دريا مي زني و پاي پياده، سرازيري مسير عرفان را طي مي کني تا به منشا اين عطر و کنار باغ نشاط برسي، دم بگيري و با هر دم پرشوي از عطري بهشتي و بازدم را با سبحان الله، بيرون فرستي و باز دمي ديگر و بازدمي به شکر ايزد.
شيراز و بهار، شيراز و ارديبهشت، شيراز و عطر و لطافت مسحور کننده شکوفه هاي نارنج، گلبرگ هاي سفيد و لطيفي که در ميان برگ هاي پهن و سبز درختان هميشه سبز نارنج، چشم را به ميهماني بي نظيري مي برد و حظي خوش، لذتي ماندگار و ماندگارتر که از کنار باغ ملي، با آن همه نارنج، به سوي آرامگاه خواجه بروي و بر سر حوض و در جوار مزار آن عارف يگانه، بر ديوانش، تفعلي بزني و بخواني:
خوشا شيراز و وضع بي مثالش
خداوندا نگهدار از زوالش
ز رکن آباد ما صد لوحش الله
که عمر خضر مي بخشد زلالش
به شيراز آي و فيض روح قدسي
بجو از مردم صاحب کمالش
باغ آرامگاه خواجه اهل راز، حافظ شيرازي را که ترک کردي، به سمت چهل تنان راهي خواهي شد، بوي عطر بهارنارنج راه را به رهگذران نشان خواهد داد و از آنجا به هفت تنان و به نارنجستان دلگشا و باغ آرامگاه سعدي شيرازي هدايتت خواهد کرد.
فروردين و ارديبهشت، در شيراز به هرکجا که روي، شميم بهشتي عطربهار نارنج، فضا را پر کرده و با هر نفسي که فرو مي دهي، ممد حيات است و چون بر مي آوري، مفرح ذات و بي ترديد در هر نفس دو نعمت موجود و بر هر نعمت شکري واجب.
شيراز زيبا، فروردين و ارديبهشت، با بهار نارنج و گل هاي نرگسي و اطلسي، به نهايت زيبايي پيوند مي خورد، که هم چشم نواز است و هم جان را معطر به عطري بهشتي مي کند.
يکي از درختان پرشمار در استان فارس، خصوصا در مناطق مرکزي و جنوب و شرق اين استان، نارنج است، درختي به غايت زيبا و هميشه سبز، مقاوم و پر خاصيت، درختي که تمام اجزايش موجب آسايش انسان بوده و هست.
نارنج، خود ميوه اي است سرشار از خصوصيت هاي غذايي که به واسطه طعم و بوي بي نظيرش، همواره در سفره ايراني ها و خصوصا شيرازيها ايفاي نقش کرده و مي کند به گونه اي که اغلب مردم شيراز ترجيح مي دهند همراه با غذاهاي مختلف، از افشره نارنج استفاده کنند.
نارنج به دليل سرشار بودن از ويتامين سي، در مقابله با کمبود اين ويتامين و تقويت بدن در پيشگيري از سرماخوردگي و درمان سرفه هاي خشک، موثر و کارآمد بوده است.
و بهار نارنج، شکوفه اي که در انتها، به نارنج بدل مي شود، خود مملو از خاصيت است، اين گل زيبا به واسطه عطردل انگيزي که دارد، به عنوان طعم دهنده انواع نوشيدني ها، از جمله چاي، در شيراز و فارس استفاده فراوان دارد.
از طرفي به دليل اينکه عطر اين شکوفه، دل زدگي ايجاد نمي کند، استفاده از بهارنارنج براي تغيير بوي فضاي اتومبيل و خانه و يخچال و ... متداول است.
بهارنارنج را کدبانوهاي شيراز مربا مي کنند و قديمي ترها به خوبي شيوه گرفتن عرق بهار نارنج را از آن آموخته اند.
افشره(عرق) بهارنارنج، آرامبخش است و يک مسکن مطلوب براي کسانيکه زود جوش هستند و سريع ناراحت مي شوند و عنان از کف مي دهند و خواب آور است براي کسانيکه خواب به سختي راه به چشمشان مي يابد.
عطر بهارنارنج را بسياري از شهروندان خوش ذوق، به عنوان عطري ماندگار استفاده مي کنند، بااين شيوه که مقداري از برگهاي بهارنارنج را درون جيب پيراهن و لباس خود مي ريزند و آن را کمي فشار مي دهند تا افشره اش خارج شده، لباس را آغشته کند.
در شيراز، از برگ نارنج براي بردن بوي دست ها هم استفاده مي شود، برگ اين درخت، را براي دقايقي به دست ها مي مالند و بدون آنکه بشويند، اجازه مي دهند افشرده آن بر دست خشک شود تا بوي موادي نظير بنزين و نفت، از دست ها زائل شود!
تمام قسمت‌هاي ميوه نارنج در شيراز کاربرد خوراکي دارد، آب‌ميوه، پوست ميوه و گل‌هاي آن، ميوه که داراي ترکيبات مختلفي از جمله املاح، ويتامين‌ها، فلاونوييدها، اسيدهاي گياهي و اسانس و اثرات محرک هضم، ضديبوست، انرژي‌زا، خلط‌آور، ضدسرفه، آرامبخش، رفع بدخوابي و تسکين شوک است.
آب نارنج به خصوص براي خروج خلط‌هاي غليظ و زردرنگ مفيد و در ضمن، آب نارنج نارس در بعضي خواص از نوع رسيده آن قوي‌تر است. به همين دليل از هر دو نوع رسيده و نارس استفاده مي‌شود.
از ديگر اثرات آب نارنج مي‌توان به ضدسرطان، ضدحساسيت، آنتي‌اکسيدان، محافظ کبد، کاهنده قند، کلسترول خون، پايين آورنده پرفشاري خون، کاهش اسيداوريک و محرک سيستم ايمني بدن اشاره کرد.
رايحه نارنج که از گل آن به دست مي‌آيد داراي خواص ضدافسردگي، آرامبخش، ضداسهال، نرم‌کننده پوست و جلوگيري کننده از شکنندگي مويرگ‌هاست.
براي خشک کردن صحيح گل‌هاي نارنج هم بايد گل‌هاي ناشکفته را صبح زود جمع‌آوري کرد و در تاريکي خشکاند البته اين عمل در فصل بهار که موقع گل‌دهي نارنج است بايد انجام شود.
خواص دارويي پوست نارنج شامل: ضد گاستريت، ضدحساسيت، ضداسپاسم و دل درد، هضم‌کننده، مقوي معده و اشتهاآور است. اين پوست‌ها ممکن است به رنگ سبز مربوط به نارنج نارس و زردرنگ مربوط به نارنج رسيده باشند. ميزان مصرف پوست نارنج به عنوان دارويي روزانه 10 تا 15 گرم از پوست تازه يا معادل آن از نوع خشک است.
عرق بهار نارنج داراي خواص ضدنفخ، اسپاسم و اثر آرامبخش ضعيفي است و گاه برگ هاي شکوفه نارنج(بهار نارنج) به شکل دم کرده و مانند چاي استفاده مي شود، به طوريکه 2 گرم از اين ماده گياهي در يک ليوان آب جوش و گذاشتن آن به مدت 10 تا 15 دقيقه روي بخار آب و نوشيدن آن قبل از خواب، بسيار مفيد است.
البته براي خشک کردن صحيح گل‌هاي نارنج هم بايد گل‌هاي ناشکفته را صبح زود جمع‌آوري کرد و در تاريکي خشکاند البته اين عمل در فصل بهار که موقع گل‌دهي نارنج است بايد انجام شود. در غير اين صورت ممکن است اسانس گل تخريب شده و بو، طعم و خواص آن تغيير کند.
عرق بهارنارنج طبيعتي گرم داشته و مقوي جسم و روح است. اين عرق اشتهاآوري قوي بوده و براي رفع ضعف اعصاب، غم و افسردگي مفيد بوده و نشاط‌آور است و در تسکين ناراحتي‌هاي سينه و تپش قلب موثر است.
مداومت در مصرف بهارنارنج براي رفع بزرگي طحال مفيد است و چنانچه به همراه آب کرفس مصرف شود جهت استخراج سنگ‌هاي کليه و مثانه و خرد کردن آن‌ها بسيار موثر است. مصرف اين عرق هنگام بروز ناراحتي به افراد مبتلا به بيماري غش توصيه مي‌شود؛ لذا وجود يک شيشه از آن در منزل لازم است.
به خاطر داشته باشيم که زياده‌روي در خوردن نارنج به ويژه در ناشتا کبد را ضعيف مي‌کند و موجب ضعف معده مي‌شود. زياد بوييدن بهارنارنج نيز بي‌خوابي مي‌آورد و چنانچه عرق بهارنارنج بيش از يک سال در شيشه بماند خاصيت خود را از دست داده و زود فاسد شده و کپک مي‌زند.
طي سال هاي اخير، تجارت بهارنارنج رونقي قابل توجه يافته به گونه اي که هر يک کيلو از بهارنارنج بسته به مرغوبيت آن، بين 3 تا 5 ميليون تومان قيمت دارد.
جمع آوري بهارنارنج بسته به منطقه جغرافيايي استان فارس، از نيمه فروردين ماه و همزمان با شکوفه دادن اين گياه، آغاز شده و تا اواخر ارديبهشت ادامه دارد و اوج آن در روزهاي پاياني فروردين تا نيمه ارديبهشت ماه است.
امسال پيش بيني مي شود 25 تن محصول بهار نارنج از نارنجستان هاي سطح استان فارس جمع آوري شود.