چاپ

فارس آنلاین - روزنامه عصرمردم چاپ شیراز در شماره 6212 یادداشتی با عنوان "معرفت، محبت و تأثیرپذیری" منتشر کرده است.
در این یادداشت به قلم اسماعیل عسلی آمده است: اخیراً شاهد بازتاب اظهارات قابل تأمل برخی از سخنرانان مذهبی در فضای مجازی هستیم که برای برخی به اسباب تفرج و سرگرمی تبدیل شده و به گونه ای ارزش های دینی را آماج تیرهای زهرآگین طعنه می کند. سخنانی که اغلب با منطق دین که مرجع اصلی آن قرآن است سنخیتی ندارد و نه تنها هیچ کمکی به شناخت بیشتر مردم نسبت به دین نمی کند بلکه جایگاه و نقش سازنده دین را زیر سؤال می برد و این در حالی است که برخی از این سخنرانان چه بسا تصور می کنند در حال بیان حقیقت هستند.
تاریخ گواه صادقی بر این مدعاست که اولیا و انبیا و ائمه هرگز به دنبال نسبت دادن برخی رفتارها و سخنان شگفت انگیز به خود نبوده اند و حتی اگر عوام الناس هم تحت تأثیر برخی رویدادها تلاش می کردند از انبیا بت بسازند و آنها را به جای خدا بنشانند با جدیت در برابر چنین جریاناتی می ایستادند کما این که حضرت محمد (ص) زمانی که متوجه می شوند برخی از مردم تلاش دارند خورشید گرفتگی را به وفات فرزندشان ابراهیم نسبت دهند فوراً مردم را در مسجد جمع می کنند و می فرمایند این دو واقعه هیچ ربطی به هم ندارند!
حال سؤالی که در پیوند با این موضوع پیش می آید این که پس ریشه برخی از این اظهارات را در کجا باید جستجو کرد؟
در زمان های گذشته که وسایل ارتباط جمعی به شکل کنونی وجود نداشت راه های سرگرم کردن مردم و پر کردن اوقات فراغت آنها در مراسم و آیین هایی محدود می شد که در انحصار افراد خاصی بود و غیر از مساجد، حسینیه ها و تکیه ها که افراد موجه تری با سخنرانی و نقل حکایت با محوریت ادبیات تعلیمی توجه مردم را به هنجارهای مبتنی بر آموزه های دینی جلب می کردند، عده ای نیز با پرده خوانی و نقل حکایات آمیخته به اغراق، تلاش می کردند تصویری فراانسانی از بزرگان دین ارائه کنند و رفتار و اعمالی را به آنها نسبت دهند که موجب شگفتی مردم گردد. در حالی که نمی دانستند ارائه ی چنین تصاویری از بزرگان دین موجب می گردد که مردم احساس کنند هرگز نمی توانند از آنها الگو بگیرند زیرا با چنین اعمال و رفتاری نه تنها دور از دسترس به نظر می آمدند بلکه حتی کسی نمی توانست آنها را درک کند.
هنوز هم برخی از سخنرانان به دلیل نداشتن مطالعه و دوری از فضای تحقیق و پژوهش هر جا که کم می آورند می گویند ما قادر به درک و فهم مقام بزرگان دین نیستیم و به گرد آنها هم نمی رسیم در حالی که پیامبر اکرم (ص) که اشرف مخلوقات است در قرآن کریم به گونه ای توصیف شده که مردم بتوانند به ایشان تأسی کنند. پیامبر گرامی اسلام در قرآن کریم شخصیتی توصیف شده که برای امید بخشیدن از یک سو و ترسانیدن و پرهیز دادن از سوی دیگر مبعوث به رسالت شده است. همنشینی با مردم کوچه و بازار، ساده زیستی، احساس گرسنگی، تشنگی، خستگی، معاشرت با طبقات گوناگون، گشاده رویی و تبسم، اظهار محبت به زن و فرزند، مشارکت در کارهای جمعی، گاهی میل به تنهایی و خلوت کردن با خدا، خرید و فروش و بازارگردی و… از جمله ویژگی های آخرین فرستاده ی الهی است.
باید پرسید اگر قرار نیست ما به شناخت جایگاه ائمه و دیدگاه آنها وقوف یابیم چگونه می خواهیم از آنها پیروی کنیم؟!
رسالت نبی اکرم (ص) نه بر هم زدن سنت ها و قوانین حاکم بر هستی و زندگی بلکه تأکید بر جدی بودن بازخورد اعمال و دقیق بودن محاسبات الهی بود و شفاعت او تنها در پرتو هدایت پذیری انسان ها و غبارروبی از روی فطرت محقق می گردد نه به گونه ای که سنت الهی را در هم بریزد و همه را تشویق به گناه کند به قول معروف: «بهشت را به بها می دهند نه به بهانه»
در آموزه های دینی پاداش ها و مجازات ها نتیجه محتوم رفتار انسان است و سریع الحساب بودن خداوند نیز ناظر بر همین معناست چرا که اندیشه و رفتار و گفتار ما بلافاصله روی خود ما و دیگران و جامعه تأثیر دارد و اثر عمل قابل پاک کردن نیست از این رو نقش هدایتی ائمه کمک به ما در راستای بازگشت از مسیر اشتباه است که از آن به شفاعت تعبیر می شود و فرایند آن نیز سه مرحله ای است. معرفت، محبت و تأثیرپذیری. به این ترتیب ما ابتدا به جایگاه و نقش پیشوایان دینی معرفت پیدا می کنیم. نتیجه ی این معرفت محبت و دلبستگی است و در مرحله ی بعدی میل تشبه به معشوق و محبوب ما را به سمت پیروی عملی از آنها سوق می دهد. آنها را مهربان می بینیم لذا ما هم برای شباهت پیدا کردن به آنها سعی می کنیم مهربان باشیم. آنها دوستدار علم بوده اند ما هم به دنبال علم می رویم و به همین ترتیب شفاعت عینیت پیدا می کند.
پیامبر و ائمه نیامده اند که ما را در مقابل خود کوچک و ناچیز و ذلیل جلوه بدهند بلکه آنها آمده اند تا زنجیر بندگی را از پای ما باز کنند و جایگاه والای ما را به ما یادآوری کنند و بگویند شما سزاوار بهشت هستید به قول حافظ:
تو را ز کنگره ی عرش می زنند سفیر
ندانمت که در این دامگه چه افتاده ست
بدون تردید ترغیب مردم به انجام هر گونه حرکت نمادین به نشانه ی احترام به پیامبر(ص) و ائمه (س) که در زمان خود آن بزرگواران رایج نبوده و توصیه ای به انجام آن نداشته اند، گونه ای نشانی غلط دادن است. باید تحقیق کنیم ببینیم مردم در زمان حیات پیامبر (ص) بر سر قبر حضرت حمزه (ع) و حضرت خدیجه (س) چگونه رفتار می کردند و زیارت آنها چگونه بوده است. یا حضرت علی (ع) و سایر ائمه چگونه بر سر قبر پیامبر (ص) حاضر می شدند، ما هم مشابه همان رفتار را بر سر قبر ائمه داشته باشیم و کج فهمی ها را اصلاح کنیم و بدانیم که دفاع از حریم حقیقت دین واجب تر از هر کار دیگری است.