بزرگنمايي:

فارس آنلاین - شیراز- بیست و هشتم دی 96 بازدید هدایت شده خبرنگاران از محل کارخانه روغن نباتی شیراز، موضوع جابه جایی این کارخانه به دلیل آلایندگی را برای چندمین بار مطرح کرد.
این بازدید با پیگیری شورای شهر شیراز برای اولین بار با تدابیری ویژه صورت گرفت و خبرنگاران و عکاسان خبری توانستند به همراه چهارتن از اعضای این شورا از برخی نقاط کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز بازدید کنند.
در جلسه بعد از این بازدید که در محل این کارخانه با حضور اعضای شورای شهر و مدیران کارخانه برگزار شد از حضور خبرنگاران جلوگیری شد و مشخص نشد پشت درهای بسته چه تصمیمی در زمینه جابه جایی این کارخانه گرفته شده است.
صبح پنجشنبه 28 دی 96 بر اساس اعلام قبلی خبرنگاران وعکاس های خبری از مجموعه روغن نباتی نرگس شیراز راس ساعت 10 صبح مقابل این کارخانه حضور پیدا کردند که با ممانعت مسئولان کارخانه برای ورود مواجه شدند.
پادرمیانی سخنگوی شورای شهر موجب شد برای اولین بار در طول عمر 63 ساله کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز اجازه ورود اصحاب رسانه به این مکان داده شد با تاکید بر اینکه تنها از برخی نقاط کارخانه می توانند بازدید کنند.
** یک شب آتش در نرگس فتاد
این رویکرد یعنی اجازه ندادن برای ورود خبرنگاران به کارخانه روغن نباتی نرگس، موضوع آتش سوزی یکم آذر سال 1392 در این کارخانه را تداعی می کرد که شباهنگام رخ داد و آن زمان هم از ورود خبرنگاران و عکاسان به این محل جلوگیری شد.
رمضان امینی معاون وقت اجرایی شهرداری شیراز درباره این حادثه گفته بود:در این آتش سوزی سه نفر جراحات سطحی برداشتند که به صورت سرپایی مداوا شدند.
همان موقع جواد زرین کلاه فرماندار وقت شهرستان شیراز نیز به خبرنگاران گفت: علت حادثه در دست بررسی است.
بعدها برخی مسئولان کارخانه، علت حادثه را بروز مشکل در واحد تصفیه این واحد تولیدی بیان کردند.
در بازدید 28 دی 96 بقایای آتش سوزی سال 92 بعد از گذشت بیش از چهار سال کاملا به چشم می خورد و دیدن این منظره در کنار استفاده از تجهیزات و ماشین آلات کهنه به همراه سیستم تاسیسات مستهلک و غیرایمن در جای جای این کارخانه که به وفور دیده می شد این تصور را تداعی می کرد که در صورت بروز حریق و حادثه با توجه به قرار گرفتن این مجموعه در دل شهر می تواند به فاجعه ای هولناک منجر شود.
** همسایه ادبیات، نزدیک حافظ
شرکت روغن نباتی شیراز در سال 1333خورشیدی در ابتدا با عنوان کارخانه پنبه پاک کنی در مکانی که در آن زمان حومه شهر شیراز محسوب می شد و به گود خزینه اشتهار داشت و هم اکنون به بولوار چهل مقام مشهور است، در زمینی به مساحت 93 هزار و 750 مترمربع احداث شد.
این کارخانه به مرور زمان در بافت مسکونی و فرهنگی شهر قرار گرفته است و اینک همسایه دیوار به دیوار دانشکده ادبیات است و با اندکی فاصله نزدیک آرامگاه حافظ قرار دارد.
** حرف و حرف برای انتقال
حدود 20 سال است که تذکرات از جانب کارشناسان و برخی مسئولان شهر شیراز داده می شود و در این مدت مدیران کارخانه روغن نباتی نرگس نیز تلاش هایی برای کاهش آلاینده ها و کم کردن بوی نامطبوع نظیر نصب فیلتر و استفاده از تجهیزات خاص را در دستور کار قرار دادند اما به گفته کارشناسان شاید این اقدامات مقطعی جوابگوی برخی مشکلات باشد اما راه حل نهایی نیست و باید این کارخانه از دل کلانشهر شیراز به مکان دیگری خارج از منطقه مسکونی انتقال داده شود.
با تصویب قانون شهرداری ها و بر اساس بند 20 ماده 55 آن، مقرر شده که همه صنایع آلاینده درون شهر باید به خارج از شهر منتقل شوند.
هفتم آذر ماه 94 علی همتی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس اظهار کرد:سهامداران این کارخانه به نقدینگی در حدود 2 هزار و 500 میلیارد ریال نیاز دارند تا بتوانند این کارخانه را به خارج از حریم شهر شیراز منتقل کنند.
وی گفت: زمین مورد نظر برای جابه جایی این کارخانه نیز مشخص شده اما تنگناهای مالی فراروی فرآیند انتقال این واحد صنعتی از شهر شیراز است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس هم در تاریخ یاد شده و با یادآوری آتش سوزی یکم آذرماه 92 در کارخانه روغن نباتی شیراز، بیان داشت: وجود کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز در نقطه کنونی آن یک تهدید هم برای شهروندان و هم برای محیط زیست و سلامت جامعه است.
حسن فیاض پور افزود:متاسفانه با وجود خطرناک بودن تجهیزاتی که در این کارخانه قرار دارد از جمله مخزن آمونیاک، سامانه ایمنی و روند مهارحریق کارخانه بسیار ضعیف است.
سخنگوی شورای شهر شیراز   گفت:پیرو جلساتی که در کمیسیون بند 20 ماده 55 برای مشاغل آلاینده برگزار شد 28 دی ماه 96 با تعدادی از اعضای شورای شهر شیراز به همراه اصحاب رسانه بازدیدی از کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز صورت گرفت.
علی ناصری افزود:این رویداد که اصحاب رسانه در این کارخانه حضور یافتند و از آن بازدید کردند برای اولین بار رخ داد ،این کارخانه در طول عمر 63 خود فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته و در چند سال گذشته نیز با حادثه آتش سوزی در این محل مواجه شد.
وی ادامه داد: در کارخانه های روغن نباتی از دانه های روغنی روغن کشی و در مرحله بعدی فرایند تصفیه و جامد سازی انجام می شود ، اما متاسفانه در حال حاضر روغن کشی در کارخانه نرگس وجود ندارد و بیشتر تصفیه و بسته بندی انجام می شود.
وی با اشاره به اینکه کارخانه و تجهیزات آن عمر مفیدی دارد اضافه کرد: کارخانه ای که 63 سال دایراست و ادوات و تجهیزات آن نیز مربوط به شش دهه گذشته است قطعا دچار فرسودگی تجهیزات شده و این امر می تواند بسیار حادثه ساز باشد.
سخنگوی شورای شهر شیراز اضافه کرد: طبق صورتجلسه کارگروه آلودگی هوای شیراز که الزام قانونی است سه ماه پیش این کارخانه با حفظ امنیت شغلی کارگران باید تعطیل و پلمب می شد که وضعیت سلامت اهالی این منطقه نیز به خطر مواجه نباشد که تاکنون سه ماه ملاحظه صورت گرفته و تلاش شده با تعامل این مشکل حل شود.
ناصری اظهار کرد:به گفته مسئولان کارخانه در این واحد تولیدی کمتر از 50 کارمند و کارگر رسمی و چند برابر این تعداد هم به صورت شرکتی مشغول به کار هستند.
وی ضمن اشاره به اینکه شیراز ظرفیت عظیمی در حوزه گردشگری دارد گفت: مکان فعلی این کارخانه نزدیک تاسیسات دانشگاه شیراز، آرامگاه حافظ و اماکن تاریخی است که می توان از زمین آن برای کمک به صنعت گردشگری بهره برد.
ناصری افزود:‌مدیریت این کارخانه در جلسه ای که با برخی اعضا شورا داشت صراحتا اعلام کرد که مکان جدیدی در منطقه ویژه اقتصادی شیراز برای انتقال این کارخانه در نظر گرفته شده که تلاش می کنند که کارخانه جدیدی با برند نرگس در محل جدید احداث و مکان فعلی نیز به منطقه تجاری و گردشگری تبدیل شود.
سخنگوی شورای اسلامی شهر شیراز افزود: با توجه به مواد قابل اشتعالی که در این کارخانه است و همچنین آلودگی های زیست محیطی که دارد امیدواریم بیش از این شاهد تاخیر در انتقال این کارخانه نباشیم و شورای شهر هم در رابطه با این انتقال همکاری لازم را خواهد داشت.
وی با تاکید بر اینکه وظیفه دولت و شهرداری نیست که اعتبار جابجایی این کارخانه را تامین کنند بیان کرد: این کارخانه شخصی است و ملک این مجموعه نیز با توجه به وسعت آن و اینکه در مرکز شهر و منطقه توریستی شیراز واقع شده بسیار قیمتی و ارزشمند است به گونه ای که با این سرمایه می توان کارخانه را منتقل و همچنین امنیت شغلی کارکنان را تامین کرد و حتی این مجموعه را توسعه داد و افراد بیشتری را نیز در آینده به کار مشغول کرد.
ناصری گفت:متاسفانه این کارخانه در حال حاضر تولید ندارد و روغن آماده در این محل تصفیه سازی ، جامدسازی و بسته بندی می شود و جایی که بحث سلامت مردم در میان است هرگز کوتاه نخواهیم آمد.
** پول بدهند ، می رویم
مدیرعامل کارخانه‌ روغن نباتی نرگس شیراز در حاشیه بازدید چهارتن از اعضای شورای شیراز گفت: برای انتقال این کارخانه به خارج از منطقه مسکونی شهر نیاز به حدود 200 تا 300 میلیارد تومان سرمایه ثابت شامل 23 میلیون یورو ارز برای خرید تجهیزات و ماشین آلات و 135 میلیارد تومان برای احداث ساختمان نیاز است و زمانی که این مبلغ در اختیار مسئولان کارخانه قرار گیرد آمادگی جابه جایی این کارخانه را خواهیم داشت.
قدرت الله فرهنگ با این مثال که آشپزی کردن در خانه و یا چلوکبابی ها سطح شهر نیز آلودگی ایجاد می کند افزود: شاید به واسطه تولید روغن در این کارخانه بویی مشمئزکننده ایجاد شود ولی این مجموعه آلودگی زیادی ایجاد نمی کند که برای شهر مضر باشد و در کشور نیز سابقه وجود کارخانه های روغن نباتی در دل کلانشهرهایی نظیر تهران و اصفهان نیز وجود دارد.
وی ادامه داد:زمینی به وسعت 8.5 هکتار در منطقه ویژه اقتصادی شیراز برای انتقال این کارخانه پیش بینی شده و مطالعات اولیه در مورد تجهیزات فنی و دستگاه های مورد نیاز برای تولید روزانه 500 تن انواع روغن نیز انجام شده است.
فرهنگ با اشاره به اینکه برای راه اندازی کارخانه جدید جز اراضی مکان فعلی کارخانه که زمینی به وسعت 100 هکتار است دارایی دیگری وجود ندارد و بنابر این باید طرحی که توسط مشاور تهیه و تصویب و برای تصویب نهایی به دستگاههای ذیربط ارائه شده اجرایی و منابع مالی تامین شود.
او ادامه داد:‌این بسته سرمایه گذاری به ارزش بیش از سه هزار میلیارد تومان در قالب یک بسته و یا 22 بسته سرمایه گذاری جداگانه قابل ارائه به سرمایه گذار است.
وی ضمن اشاره به اینکه در حال حاضر حدود 300 نیرو بصورت رسمی و شرکتی در این کارخانه مشغول کار هستند عنوان کرد: ظرفیت تولید 1500 تن روغن در ماه در این کارخانه وجود دارد ولی در حال حاضر با توجه به نیاز بازار این کار صورت می گیرد به عنوان مثال این کارخانه در ماه گذشته تنها 200 تن تولید داشته است.
** بمب ساعتی
رئیس آتش نشانی و خدمات ایمنی شیراز   با اشاره به اینکه واحدهای صنعتی نباید در محل مسکونی و درون شهر فعالیت کنند گفت: چهار کارخانه ای که در درون شهر شیراز در حال فعالیت هستند مانند بمب ساعتی درون شهری عمل خواهند کرد و ضروری است که به مرور زمان با برنامه ریزی صحیح به خارج از شهر منتقل شوند.
محمد فرخ زاده افزود: این کارخانه ها به جز آثار مخرب زیست محیطی با خطرات و سختی امداد و نجات در زمان وقوع حادثه نیز روبرو هستند که حتما باید مدنظر قرار گیرد.
وی بیان کرد: طبق بازدید و ارزیابی هایی که سال گذشته از کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز بعمل آمد حدود 40 مورد ناایمن در این محل شناسایی شد که اغلب این موارد ایمن سازی ودر حال حاضر به پنج مورد کاهش یافته است، این اقدامات مقطعی و کوتاه مدت برخی مشکلات این واحدها را کاهش می دهد ولی هرگز دلیلی بر عدم خروج این کارخانه ها از شهر نیست و لازم است که تمام کارخانه های درون شهر شیراز به خارج از محل های مسکونی این شهر انتقال پیدا کنند.
چهار کارخانه در بافت شهری شیراز واقع شده اند که هرکدام تاکنون بارها برای خروج از شهر تذکر گرفته اند که این واحدهای صنعتی شامل کارخانه روغن نباتی نرگس ،شرکت پشم شیشه ایران، کارخانه سیمان و کارخانه ریشمک است که به طور میانگین نزدیک به 40 سال است که گفته می شود باید از شیراز خارج شوند.
** ضرورت تشکیل کمیته انتقال
رئیس شبکه زیست محیطی ایران  گفت:پیشنهاد ما برای حل مشکل کارخانه های درون شهر شیراز این است که کمیته ای شامل محیط زیست، منابع طبیعی ، شهرداری ، صنایع و معادن ، مسکن و شهرسازی و هماهنگ کننده نیز معاونت عمرانی استانداری باشد تشکیل شود و در قالب کاری مشترک و برنامه ای زمان بندی شده بر انتقال و مراحل آن نظارت کنند، این پیشنهاد در سال 86 نیز داده شد که اگر اتفاق افتاده بود حداکثر تا سال 1390 این کارخانه ها از شیراز خارج شده بودند.
محمدرضا گل هیمشه بهار گفت:شیراز به عنوان یک شهر صنعتی تلقی نمی شود اما صنایع آلاینده زیادی در این شهر نظیر کارخانه آلاینده روغن نباتی، پشم شیشه، سیمان و ریشمک قرار دارند که هر کدام به نحوی آلودگی ایجاد می کنند.
وی افزود: این کارخانه ها مخاطرات عدیده دیگری نیز مانند آتش سوزی دارند که چندین بار در کارخانه روغن نباتی و ریشمک نیز سابقه دارد که خوشبختانه حریق در این کارخانه ها کنترل و مهار شد وگرنه فاجعه ای عظیم رقم می خورد.
رئیس انجمن دوستداران محیط زیست فارس بیان کرد: در نیمه دوم سال 1383 نشستی بین شبکه زیست محیطی ایران با هیات مدیره کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز و یاوران شورای این منطقه برگزار شد و مشکلات شهروندان ساکن این منطقه نظیر بیماری های ریوی و آسم در کودکان و سالمندی که به دلیل اینکه در مجاورت کارخانه زندگی می کردند به این بیماری ها دچار شده بودند را به مدیران این کارخانه منتقل کردیم و همینطور بسیاری از مردم این منطقه که حتی برخی از کارگران این کارخانه بودند همگی خواستار انتقال این کارخانه به دلیل عوارض ،خطرات و آلودگی های آن بودند.
وی با اشاره به اینکه وقتی شهروندان این منطقه به خاطر وجود این کارخانه دچار مشکلات فراوانی شده اند لازم است برای جابه جایی این کارخانه ها تمهیداتی اندیشیده شود اضافه کرد:در 30خرداد سال 86 نیز پیشنهاد دادیم که منطقه ای برای انتقال کارخانه روغن نباتی در نظر گرفته شود که پایداری و توسعه آنها نیز در آینده مدنظر قرار گیرد و برای اینگونه صنایع آلاینده مکان مخصوصی را جانمایی کنند که کارخانه هایی مثل پشم شیشه، ریشمک و روغن نباتی در آنجا مستقر شوند که کنترل و نظارت محیط زیست هم آسانتر و عملیاتی تر باشد.
وی ادامه داد: امروز که در مورد انتقال کارخانه روغن نباتی یا پشم شیشه صحبت می شود مسئولان این کارخانه ها عنوان می کنند که زمان نیاز دارند، در سال 83 هم مدیران این کارخانه ها با این دلیل که انتقال کارخانه اگر انجام شود در رقابت بازار دچار مشکل خواهند شد برای جابه جایی فرصتی دو ساله طلب کردند و همچنین در سال 86 نیز مسولان این کارخانه ها عنوان می کردند که نیاز به زمانی یکساله برای انتقال دارند تا شرایط رقابت پذیری در بازار و امورانتقال را انجام دهند ولی متاسفانه تاکنون هیچ اقدام مفیدی برای انتقال این کارخانه ها صورت نگرفته است.
رئیس شبکه زیست محیطی ایران اظهار کرد: پیشنهاد ما برای حل این مشکل این است که کمیته ای شامل محیط زیست ، منابع طبیعی ، شهرداری ، صنایع و معادن ، مسکن و شهرسازی و هماهنگ کننده نیز معاونت عمرانی استانداری باشد تشکیل شود و در قالب کاری مشترک و برنامه ای زمان بندی شده بر انتقال و مراحل آن نظارت کنند، این پیشنهاد در سال 86 نیز داده شد که اگر اتفاق افتاده بود حداکثر تا سال 1390 این کارخانه ها از شیراز خارج شده بودند.
وی اشاره کرد:در حال حاضر گفته می شود هوای شیراز پاک است که این وضعیت به واسطه اقداماتی است که طی ده سال پیش توسط سازمان محیط زیست انجام شده که عملا امروز شیراز از 8 شهر آلوده کشور وضعیت بهتری دارد ،ولی این وضعیت ماندگار نخواهد بود و بسیار شکننده است، انتقال این کارخانه های آلوده کننده به پایداری هوای این شهر کمک خواهد کرد ضمن اینکه جانمایی این کارخانه ها نیز اهمیت بالایی دارد و حتما باید ارزیابی زیست محیطی داشته باشد.
گل همیشه بهار گفت:کارخانه روغن نباتی نرگس در گذشته که خط روغن کشی آن نیز فعال بود آلودگی بیشتری تولید می کرد و در حال حاضر که تنها عمل تصفیه سازی انجام می دهد که آلودگی خاص خود را دارد ولی سطح آلودگی های این کارخانه از گذشته کمتر شده است هرچند که تنها آلودگی ملاک نیست و مخاطرات دیگری نظیر آتش سوزی که وجود این کارخانه در دل شهر بدنبال دارد نیز باید مدنظر قرار گیرد.
گویا گردشگرانی که به آرامگاه حافظ می آیند باید همراه خاطرات خود بوی برخاسته از کارخانه روغن نباتی نرگس را به ذهن بسپارند همچنین وعده های انتقال این کارخانه را.