قطعات سفال و استخوان حيوانات بيشترين يافته محوطه تاريخي هرمنگان فارس است
گفتگو
بزرگنمايي:
فارس انلاين- مرتضي خاني پور بيان كرد: نخستين فصل بررسي باستان شناسايي در حوضه رودخانه بوانات موجب شناسايي 200 اثر شد، قديمي ترين شواهد استقراري مربوط به دوره نوسنگي است كه از سطح محوطه هرمنگان شناسايي شد.
وي افزود: در حال حاضر طي كاوش‌هاي صورت گرفته دو فاز استقراري شناسايي شد در فاز قديمي تر نبود معماري و همچنين وجود اجاق هاي متعدد و پراكندگي خاكستر نشانگر نبود نشانه هاي يكجانشيني و احتمالاً كوچ رو بودن است.
خاني پور اظهارداشت: بر روي اين نهشته ها، معماري چينه اي شامل اتاق ها و فضاهاي متعدد شناسايي شد.
وي اضافه كرد: اين ديوارها با خاك سفيد رنگ اندود شده همچنين ديوارهاي دو اتاق با گل به رنگ قرمز در آمده اند كه متاسفانه بر اثر خاكبرداري غيرمجاز بيشتر اين اتاق ها تخريب شده اند كه باعث شده نتوانيم تحليل درست و قاطعي از كاركرد اين فضاها داشته باشيم.
او ادامه داد: در اين دوره ساكنان تنها از وسايل ضروري روزمره زندگي شامل ظروف سفالي و ابزارهاي سنگي استفاده مي كردند و با توجه به محدوديت توليد و همچنين شكننده بودن ظروف، هيچ ظرف سالمي بدست نيامد.
خاني پور عنوان داشت: پژوهشگران براي تاريخ گذاري آثار و محوطه هاي باستاني از دو تاريخ گذاري نسبي و مطلق استفاده مي كنند كه در تاريخگذاري نسبي يافته هاي فرهنگي بخصوص سفال هاي بدست آمده را با ديگر محوطه هاي معرفي شده مقايسه مي كنند و تاريخ تقريبي براي محوطه در نظر مي گيرند.
اين باستان شناس افزود: در تاريخ گذاري مطلق از مطالعات آزمايشگاهي نظير كربن 14، ترمولمينسانس استفاده مي كنند كه تقريبا تاريخ دقيق استقرار را نشان مي دهد از مواد فرهنگي محوطه هرمنگان نمونه هاي آزمايشگاهي برداشته شده و پس از انجام آزمايش ها، تاريخ محوطه مشخص خواهد شد.
وي گفت: در حال حاضر با مقايسه سفال هاي به دست‌آمده از اين محوطه با سفال هاي تل موشكي، تل جري، تل بشي و تل كوشك هزار در حوضه رود كُر در شمال شيراز مي توان اين محوطه را همزمان با دوره نوسنگي محوطه بشي و كارگاه TMB تل موشكي دانست.
خاني پور بيان كرد: وجود نقش مايه هاي فرهنگ موشكي و جري در كنار برخي نقوش خاص در محوطه هرمنگان را مي توان مرحله گذر از فرهنگي موشكي به جري دانست كه قبلاً تحت عنوان فاز بشي معرفي شده است.
او اظهارداشت: با توجه به تاريخ گذاري هاي مطلق اين محوطه ها، هرمنگان را مي توان احتمالاً استقراري بين هشت هزار و 100 تا هفت هزار و 800 قبل عنوان كرد.
** ثبت تاريخ هشت هزار ساله محوطه تاريخي هرمنگان در فهرست آثار ملي كشورمان
وي اضافه كرد: هرمنگان، روستايي كشف شده با قدمت تاريخي هشت هزار ساله در شهرستان بوانات فارس است كه محوطه هرمنگان در غرب روستاي جشنيان شهرستان بوانات واقع شده كه در فروردين ماه سال 94 شناسايي شده است.
سرپرست تيم كاوش در حوضه رودخانه شهرستان بوانات ادامه داد: با توجه به تخريب هاي صورت گرفته بر اثر فعاليت هاي كشاورزي و باغداري، انجام پژوهش هاي باستان شناسي براي حفظ محوطه در دستور كار قرار گرفت.
خاني پورعنوان داشت: پس از اخذ مجوز از پژوهشگاه ميراث فرهنگي و با حمايت مالي فرمانداري شهرستان بوانات، كاوش و گمانه زني براي تعيين عرصه و پيشنهاد حريم از اوايل اسفند ماه 94 در اين محوطه تاريخي شروع و هم اينك نيز در حال انجام است.
وي افزود: با تعيين عرصه و پيشنهاد حريم و ثبت محوطه در فهرست آثار ملي مي توان از تخريب اندك باقي مانده اين محوطه جلوگيري كرد.
او گفت: بهبود بخشيدن به درك و آگاهي موجود ما از گاهنگاري مطلق و نسبي دوره نوسنگي در منطقه بوانات، شناخت شاخصه هاي فرهنگي دوره نوسنگي منطقه بوانات از نظر تكنيك و سنت هاي سفالگري- ابزار سنگي و معماري و بررسي و شناخت شيوه معيشت ساكنان محوطه هرمنگان بر اساس مطالعه يافته هاي گياهي و استخواني؛ از مهمترين اهداف و پرسش هاي پژوهشي كاوش در محوطه هرمنگان است.
خاني پور، همچنين اطلاع درباره جايگاه و ارتباط سفال هاي محوطه هرمنگان با سفال محوطه هاي قبل و بعد از خود، حوزه نفوذ و گسترش فرهنگ هاي دوره نوسنگي فارس در سرحدادت شرقي و برهمكنش هاي منطقه اي و فرامنطقه اي منطقه بوانات در دوره نوسنگي از ديگر اهداف كاوش در اين منطقه عنوان كرد.
اين باستان شناس بيان كرد: با كاوش در گمانه هاي تعيين عرصه و حريم مشخص شد كه متاسفانه احتمالا بيش از 70 درصد محوطه توسط كشاورزان بكلي نابود شده و قسمت هاي كمي از محوطه كه برخي نيز مضطرب شده اند باقي مانده است.
وي اظهارداشت: عدم تخريب اين محوطه، مي توانست شناخت و درك ما را از فرهنگ هاي دوره نوسنگي منطقه بوانات و فارس فرهنگي بهبود بخشد.
خاني پور اضافه كرد: با توجه به زمين سيماي شهرستان بوانات و قرار گيري در سرحدات شرقي فارس، پژوهش در اين منطقه مي تواند كمك شاياني به شناخت فرهنگ هاي فارس كند.
او ادامه داد: برخي از پژوهشگران استقرارهاي دوره موشكي را اردوگاه‌هاي فصلي و دوره جري را نخستين مرحله اشغال فارس توسط جمعيت‌هاي يكجانشين كشاورز مي دانند.
وي عنوان داشت: بر اساس نتايج حاصل از بررسي‌ها، مرحله جري مرحله آغازين كشاورزي به شيوه آبياري مي‌داند، با توجه به قرار داشتن استقرار هرمنگان بين دوره موشكي و جري، انجام مطالعات آزمايشگاهي و تكميلي بر روي يافته ها مي تواند آگاهي ما را نسبت به اين موضوع روشن تر كنند.
در حال حاضر كاوش در حوضه رودخانه شهرستان بوانات به سرپرستي مرتضي خاني پور (دانشجوي دكتري گرايش پيش از تاريخ گروه باستان شناسي دانشگاه تهران) در حال انجام است.
لینک کوتاه:
https://www.payamefars.ir/Fa/News/3441/