بزرگنمايي:

فارس آنلاین - شیراز - ایرنا - هر سال در اواخر تابستان و اوایل پاییز بیماری سالک بر چهره معصوم و نحیف کودکان فارس خراش می کشد و پنجه این بیماری بر دست و صورت کودکان و بزرگسالان زخم می نشاند ، سالک مسافر هر ساله پاییز استان فارس است ، کارشناسان و صاحبنظران مهار این بیماری را نیازمند هماهنگی و اقدام موثر حداقل 13 دستگاه مسوول در امور اجرایی می دانند.
به گفته کارشناسان حوزه بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ، با وجود تلاش ها برای مهار بیماری سالک در استان فارس،سال 95 حداقل 3 هزار نفر از مردم این استان از جمله کودکان مبتلا به این بیماری به مراکز بهداشتی مراجعه کرده اند.
زخم سالک بر اثر گزش پشه ناقل سالک در بهار و تابستان انجام می شود و در پاییز چهره زشت و ناخوشایند این زخم ها بر صورت و دست افراد مبتلا نمایان می شود.
سالک بیش از آنکه یک بیماری باشد بیانگر یک نارسایی اجتماعی است و تاثیر آن بر سلامت افراد مبتلا پیش از آنکه جسمی باشد روحی و روانی است و تاثیر اجتماعی بر کارکرد افراد و حضور آنان در اجتماع دارد.
دختران و پسرانی که از سالک آسیب می بینند، برای همیشه باشد داغ سالک بر گونه آنان می ماند و خاطره تلخ آن برایشان ماندگار می شود و شاید نتوانند حضوری موثر در جامعه داشته باشند و بخت و اقبال برابر برای حضور در عرصه های اجتماعی داشته باشند.
سالک یک بیماری پوستی است که پس از آنکه پشه خاکی آلوده به نوعی انگل انسان را گزید، منتقل می‌شود.
پشه خاکی بسیار کوچک است و اندازه آن حدود یک سوم پشه‌های معمولی است و به سختی دیده می‌شود.
در جامعه ما دو نوع سالک شهری (نوع خشک) و روستایی (نوع مرطوب) وجود دارد. در سالک نوع شهری (خشک) مخزن بیماری عمدتا بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگ‌ها هستند. به این ترتیب پشه خاکی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالک، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.
در سالک نوع روستایی (مرطوب) موش‌های صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاکی ماده پس از خونخواری از موش صحرایی مبتلا، آلوده می شود و در خونخواری مجدد در فرد سالم، بیماری را منتقل می کند.
پس از چند هفته تا چند ماه از گزش پشه خاکی آلوده، برجستگی کوچک قرمز رنگی ظاهر می شود که به تدریج بزرگ و بزرگ‌ تر و مرکز آن زخم می‌شود. تعداد ضایعات معمولا یکی است اما ممکن است متعدد نیز باشد. در سالک نوع روستایی ترشحات چرکی بر روی زخم وجود دارد و اطراف آن قرمز و برجسته است که به همین دلیل به آن نوع مرطوب گفته می‌شود.
در سالک نوع شهری ضایعه معمولا بدون ترشح و چرک است؛ بنابراین به آن نوع خشک نیز می‌گویند. احتمال عفونت ثانویه با باکتری‌ها نیز وجود دارد. ضایعات معمولا بدون درد و خارش است.
مسئولان دانشگاه علوم پزشکی شیراز بر لزوم مهار این بیماری تاکید دارند اما معتقدند مهار سالک از عهده یک دستگاه به تنهایی بر نمی آید، دست کم 13 دستگاه اجرایی و خدمات رسان دراین زمینه مسئولیت دارند که باید با نظارت دانشگاه و حول محور استانداری به وظایف خود عمل کنند تا سالک برای همیشه ریشه کن شود.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به بیان فراوانی و پراکندگی ابتلا به سالک در استان فارس پرداخت و گفت: شهرستان مرودشت به لحاظ شمار جمعیتی و همچنین به لحاظ شرایط اقلیمی بیشترین ابتلابه سالک دراستان فارس را دارد و علاوه بر این شهرها و روستاهای حاشیه تالاب بختگان به لحاظ تغییر اقلیمی و افزایش خشکسالی در معرض ابتلا به این بیماری قرار گرفته اند.
دکتر حسین فرامرزی از مناطق مرکزی استان فارس، زرقان ، خرامه ، سروستان ، آباده طشک و بیضاء به عنوان دیگر مناطق نام برد که فراوانی سالک در آن دیده شده است.
او گفت : سال گذشته 3 هزار نفر در سال گذشته برای درمان سالک به مراکز بهداشتی استان فارس مراجعه کردند.
فرامرزی اضافه کرد:علاوه بر تداوم خشکسالی و کم آبی، افزایش دما و پدیده گرمایش زمین نیز می تواند عاملی برای افزایش بیماری سالک دراستان فارس باشد، در تغییر اقلیم و افزایش دما جوندگان و حشرات موذی به اماکن نزدیک اماکن مسکونی مهاجرت می کنند، آمدن حشرات موذی، سگ های ولگرد و موجودات ناقل در نزدیکی روستاها و شهرها بر اثر گرمایش زمین و تغییر اقلیم می تواند عاملی برای افزایش بیماری سالک باشد.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیرازاضافه کرد:حاشیه شهرها و روستاها و مناطقی که سگ های ولگرد در آن فراوان باشند در معرض آسیب سالک قرار دارد که این مناطق در حاشیه شیراز و دیگر شهرهای استان فارس فراوان است.
فرامرزی بابیان اینکه با شروع فصل پاییز انتظار داریم بر شمار مبتلایان به سالک افزوده شود گفت: بیماری سالک یک دوره نهفته سه تا شش ماه دارد و چون بیشتر گزش ها در فصول تابستان و بهار انجام می شود انتظار داریم از اوایل پاییز مراجعات به مراکز درمانی براثر این بیماری بیشتر شود و بیماری بیشتر خود را نشان دهد.
وی درباره رده سنی ابتلا به بیماری سالک گفت:ابتلا به بیماری در هر سنی امکان دارد ، اما معمولا کودکان بیشتر آسیب پذیر هستند، لطافت پوست کودکان آنها را در برابر گزش پشه ناقل بیماری آسیب پذیر می کند ، کسانی که در محیط های روباز و یا در کنار دامداری ها زندگی می کنند یا در مکان زندگی آنها محل انباشت زباله و نخاله ساختمانی و موارد اینچنین باشد بیشتر در معرض آسیب قرار دارند.
فرامرزی ادامه داد:در این میان دختران به لحاظ حساسیت و به لحاظ تبعات اجتماعی که ممکن است بر اثر گزش پشه گریبانگیر آنها شود بیشتر از سایرین در معرض آسیب قرار دارند.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه مواردی از سالک در منطقه بیضا از توابع شهرستان سپیدان نیز مشاهده شده است گفت : این بیماری ازمناطق شرق و مرکز استان فارس به سمت مناطق شمالی استان در حال حرکت است ، تفاوت اقلیمی استان فارس نسبت به 10 سال قبل بسیار تغییر کرده است و کاهش تفاوت ها بین مناطق شمالی و مرکزی استان باعث شده است که مناطق شمالی که بر اثر سرما کمتر در معرض آسیب بود در حال حاضر در معرض آسیب باشد ، هر جا که امکان زیست پشه های خاکی و امکان زیست جوندگان و سگهای ولگرد وجود داشته باشد و در کنارش محیط های آلوده و انباشت زباله هم تشکیل شود از خطرات سالک درامان نیست.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز یکی دیگر از عوامل افزایش این بیماری را دستکاری درطبیعت دانست و گفت : در مناطقی که مزارع یونجه بیشتری وجود دارد امکان زیست جوندگان و پشه ناقل این بیماری بیشتر است بنا بر این اگر با دستکاری در طبیعت و تغییر آن مبادرت به ایجاد مزارع جدید از جمله گونه یاد شده کنیم باید انتظار داشته باشیم که حشرات و گونه های موذی نیست دراطراف این کشتزارها زیست کنند که می توانند ناقل بیماری سالک باشند.
وی همچنین گفت:در شرایط خشکسالی و کم آبی حیوانات موذی به سمت مناطق مسکونی مهاجرت می کنند، در این شرایط انتظار است که ابتلا به سالک نیز بیشتر شود، ما بر لزوم امحای این حیوانات تاکید داریم، هر چند برخی محدودیت ها برای امحای حیوانات ولگرد و موذی وجود دارد اما معتقدیم حیوانات و حشراتی که در مناطق مسکونی جولان می دهند باید امحا شوند و امحای این حیوانات و حشرات به چرخه زیستی آسیبی نمی زند ، سلامت شهروندان و مقابله با سالک باید در اولویت قرار گیرد.
این مقام مسئول با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی شیراز ابزار اجرایی کافی برای مقابله با این بیماری دراختیار ندارد گفت: دستگاه های دیگری از جمله فرمانداری ها ، شوراها و دهیاری ها ، دامپزشکی ، نیروی انتظامی ، شهرداری ها و برخی ارگان های دیگر دراین زمینه مسئولیت دارند ، باید مکان های انباشت زباله و نخاله های ساختمانی به سرعت تسطیح و کوبیده شود تا موش ها و حشرات موذی فرصت لانه گزینی پیدا نکنند، این اقدامات اجرایی باید توسط سایر نهادها انجام شود.
فرامرزی بهسازی محیط شهری و روستایی و ایجاد اماکن خاص برای انباشت و دفع زباله و جلوگیری از مسکونی شدن اطراف این اماکن را در کاهش و کنترل سالک موثر دانست و گفت : در مناطقی که فاضلاب روباز در جریان است مانند حاشیه های شرقی شیراز امکان ابتلا به سالک بیشتراست ، انتهای رودخانه خشک شیراز و مناطق و روستاهای شرق شیراز که فاضلاب روباز و خندق های حاوی فاضلاب در این مناطق در جریان است بشدت در معرض ابتلا به سالک قرار دارند.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین با بیان اینکه در نشست آتی شورای سلامت استان فارس موضوع سلامت در اولویت قرار دارد گفت : دانشگاه علوم پزشکی شیراز دراین نشست توصیه خواهد کرد که همه دستگاه های مسئول امسال به پای کار بیایند و عزم همگانی برای مقابله با سالک شکل گیرد ، این موضوعی است که نیازمند عزم همگانی است ،طی سه سال آتی این دستگاه ها باید بیشترین کارکرد و عملکرد را با نظارت دانشگاه و زیر نظر فرمانداری ها داشته باشند و گزارش ارائه دهند ، اگر این عزم شکل گیرد می توان امید داشت که تا سه سال آینده سالک در استان فارس به طور کلی مهار شود وگرنه باید شاهد افزایش روز افزون آن باشیم.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با بیان اینکه کنترل سالک نیاز به عزم همگانی و مشارکت سایر دستگاه ها دارد اظهار داشت : کنترل بیماری سالک با همکاری های بین بخشی نتیجه خواهد داد و بر این اساس هرکدام از ارگان های مرتبط باید تلاش کنند تا به نتیجه مطلوب دست یابیم
دکترمحمدهادی ایمانیه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: ارائه آموزش های عمومی، تشخیص و درمان بیماران مبتلا و نظارت بر برنامه های کنترلی، از جمله وظایف دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای کنترل سالک است که در این حوزه ها اقدامات مختلفی انجام شده است.
وی اظهار داشت: برنامه عملیاتی هرکدام از شبکه های بهداشتی درمانی برای کنترل این بیماری تنظیم و ارسال شده و از حضور بهترین استادان حشره شناس و انگل شناس استان در آن استفاده شده است.
ایمانیه بر لزوم سرعت بخشیدن به تصمیم گیری ها و انجام جونده کشی ، با توجه به اینکه موش صحرایی یکی از عوامل مهم انتقال سالک است، تاکید کرد و گفت : برای هرکدام از این شهرستان ها اعتباری برای کنترل بیماری سالک در نظر گرفته شده است.
دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز بودجه ویژه ای در زمینه سالک ندارد اما با توجه به اهمیت موضوع ، کنترل این بیماری را یکی از اولویت های برنامه های خود قرار داده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، نگهداری دام ها در محل مسکونی را عاملی برای رشد سالک در مناطق آلوده به این بیماری در استان فارس ذکر کرد و گفت:تا زمانی که موازین بهداشتی در این عرصه رعایت نشود و دام و انسان در یک محیط و در کنار هم زیست کنند چگونه انتظار داشته باشیم که سالک ریشه کن شود؟
محسن مقدمی اظهار کرد: بسیاری از مناطق آلوده به سالک در شهرستان ها و روستاهای استان فارس شرایطی دارند که دام های کوچک و بزرگ در چند قدمی محل زیست مردم نگهداری می شود و پشه ها و موش و جوندگان ناقل بیماری به راحتی در این محل جولان می دهند.
وی اظهار کرد: کنترل بیماری سالک یک کار بین بخشی و بین دستگاهی است، هر چند در سال های اخیر این تلاش ها صورت گرفته و پیشرفت هایی نیز داشته است اما نمی توانیم ادعا کنیم که سالک در استان فارس ریشه کن شده است.
گزارش از : نیکنام خشنودی ** انتشاردهنده: غلامرضا مالک زاده
6113 /1876